ارزیابی مناطق مستعد خطر سیلاب با نگرش فازی، مطالعه موردی : پایین دست حوضه آبریز نکا، استان مازندران

سیل از جمله مخاطراتی است که سالانه میلیونها نفر را در جهان تحت تاثیر قرار می دهد. مناطق شمالی ایران هم طی دهه های اخیر با سیلابهای متعددی روبرو بوده اند و خسارات زیادی به نواحی شهری و روستایی این مناطق وارد شده است. این تحقیق با هدف، تهیه نقشه مناطق مستعد سیل با روش فازی و صحت سنجی نقشه های مختلف در پایین دست حوضه رودخانه نکا در شرق مازندران انجام شده است. پس از سیل سال ۱۳۹۷ موقعیت بخشی از مناطقی که دچار سیل شدند به صورت نقطه ای ثبت گردید. داده ها به صورت تصادفی به دو قسمت آموزشی و اعتبارسنجی با نسبت ۷۰ و ۳۰ درصد تقسیم شدند. بر اساس ۷۰ درصد از داده های مشاهده ای، روابط فازی لایه های مختلف اطلاعاتی شامل ارتفاع، شیب، فاصله از رود، بارش، لیتولوژی و کاربری اراضی تعیین شد. پس از فازی سازی لایه ها با استفاده از ۹ اپراتور مختلف فازی، همپوشانی لایه ها انجام شد و نقشه خطر سیل بدست آمد. برای صحت سنجی نقشه های حاصله با استفاده از ۳۰ درصد نقاط باقیمانده و همان تعداد نقاط فاقد سیل با روش ROC و شاخص کاپای کوهن اعتبار سنجی صورت گرفت. نتایج نشان داد که روشهای گامای ۹/۰، ۸/۰، ۷/۰ به ترتیب بیشترین دقت را داشته است. براساس نقشه نهایی گامای ۹/۰، ۷/۱۵ درصد از مساحت منطقه در محدوده خطر بسیار زیاد و زیاد قرار دارد و ۳۰ درصد مناطق روستایی و شهری حوضه در این محدوده های خطر قرار گرفته اند.

کلیدواژه ها:

نقشه خطر سیل ، نگرش فازی ، رودخانه نکا ، استان مازندران