پهنه بندی مناطق مستعد کشت گیاهان دارویی در استان قم با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
محل انتشار: فصلنامه بوم شناسی کشاورزی، دوره: 14، شماره: 4
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 133
فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_AGRY-14-4_002
تاریخ نمایه سازی: 16 بهمن 1401
چکیده مقاله:
رویکرد روز افزون استفاده از گیاهان دارویی و فرآوردههای حاصل از آن، نقش این گیاهان را در چرخه اقتصاد جهانی پررنگتر کرده است. بهطوریکه مصرف رو به تزاید آن تنها اختصاص به کشورهای در حال توسعه نداشته، بلکه یکی از عوامل مهم بهداشتی کشورهای پیشرفته نیز محسوب میگردد. این تحقیق با هدف پهنهبندی مناطق مستعد کشت گونههای گیاهی دارویی و با استفاده از مدل تصمیمگیری چند معیاره تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در استان قم انجام گردید. بههمین منظور، با غربالگری معیارها و گزینهها، نه معیار شامل: ارتفاع از سطح دریا، شیب زمین، دمای حداکثر مطلق سالانه، دمای حداقل مطلق سالانه، بافت خاک، عمق خاک، EC آب، دسترسی به منابع آب و کاربری اراضی و هفت گزینه شامل: آویشن باغی، اسطوخودوس، بابونه آلمانی، بادرنجبویه، بهلیمو، رازیانه و رزماری با نظرسنجی از خبرگان آشنا با گیاهان دارویی، انتخاب شد. با استفاده از مدل AHP، وزن هرکدام از معیارها با مقایسه زوجی بین آنها بر اساس اطلاعات پرسش نامهای و با نرخ ناسازگاری ۰۱/۰ و با استفاده از نرم افزار Expert Choice تعیین گردید. با توجه به وزن نسبی که به هرکدام از لایههای نهگانه در مرحله وزندهی در مدل AHP تعلق گرفت، در محیط نرم افزار GisArc در هر یک از لایهها، اعمال گردیده و از طریق الگوریتم Weighted overlay در جهت هم پوشانی کردن لایهها استفاده گردید و نقشه پهنهبندی استان قم به لحاظ نواحی مستعد کشت گیاهان دارویی برای هریک از هفت گونه گیاهی دارویی مورد نظر، تهیه شد. نقشه نهایی در چهار طبقه یا کلاس محدودیت، شامل: بدون محدودیت، محدودیت کم تا متوسط، محدودیت متوسط تا زیاد و محدودیت زیاد، طبقهبندی گردید. نتایج نشان داد که در میان معیارهای پهنهبندی مناطق مستعد کشت گونههای گیاهی دارویی در استان قم، بیشترین وزن نسبی متعلق به معیار EC آب با ۳/۳۰ درصد و کمترین وزن نسبی مربوط به معیار شیب زمین با سه درصد بوده است. پس از تولید نقشههای پهنهبندی هم، مشخص شد که در مجموع، برای مناطق مستعد کشت هفت گونه گیاهی دارویی مورد مطالعه، بهطور میانگین: ۶۶/۸ درصد مساحت استان در طبقه یک (بدون محدودیت)، ۳۸/۶ درصد در طبقه دو (محدودیت کم تا متوسط)، ۷۱/۱۲ درصد در طبقه سه (محدودیت متوسط تا زیاد) و ۹۷/۷۱ درصد در طبقه چهار (محدودیت زیاد) واقع شده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
محمد مهدی فتاحی
گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندر عباس، ایران.
رسول مهدوی
گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندر عباس، ایران.
مرضیه رضایی
گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندر عباس، ایران.
یحیی اسماعیل پور
گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندر عباس، ایران.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :