تحلیل محتوای برنامه های شبکه ماهواره ای بی بی سی فارسی در جهت دهی به اعتراضات مردمی در جریان برگزاری دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری (مقطع زمانی خرداد ماه سال ۱۳۸۸ )

ماهواره ها این توانایی و قدرت را دارند که یک سلسله ارزش ها ، هنجار ها و نمادها رادر عرصه های بین المللی ( درقالب پیام ) تولید ، توزیع و بازنشر نموده و در نتیجه نقاط مشترک فکری و ایدئولوژی در میان مخاطبان بوجود آورد . ماهواره ؛ این رسانه ارتباط جمعی دیداری و شنیداری ، نیازی به کسب حداقل سواد و تحصیلات مخاطب برای دریافت پیام های ارایه شده خود ندارد . این رسانه می تواند برای بخش وسیعی از افراد جوامع ، نقش یک تولید کننده محتوا را ایفا نماید. در حقیقت ، حجم بسیار زیاد برنامه و درون مایه های اطلاعاتی که از سوی برنامه های تولیدی شبکه های ماهواره ای جاری و نشرمی گردد ، به آرامی افکار جامعه را در خود فرو می برد و افراد جوامع ( توسعه یافته ، درحال توسعه و یا توسعه نیافته ) خواه یا ناخواه درجریان و مسیر این فضای اطلاعاتی قرار خواهند گرفته ، از آن بهره برداری و استفاده خواهند نمود. در بسیاری از جوامع در حال توسعه ، مردم در تعامل با رسانه های دیداری و شنیداری شبکه های رادیویی و تلویزیونی ماهواره ای ، بدون توجه به تعلق خاطر به فرهنگ ملی ، صرفا دریافت کننده محصولات آن می باشند. با توجه به شواهد و مستندات ، ماهواره به شبکه های منتشر کننده پیام ها این امکان را می دهد که از مسیری کوتاه شده و کم هزینه و با هدف تحت تاثیر قراردادن مبانی ارزشی و فرهنگی جوامع دیگر ، افکار و اندیشه آنان را درحالت انفعال قرار دهد. به رغم آنچه که درباره کارکرد های مهم ماهواره در زمینه های متعدد و مختلف وجود دارد ، نمیتوان نگرانی خود را از کارکرد های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن رسانه ارتباطی پنهان نمود . ارزشها و باورهای فرهنگی که مورد احترام و باور مردم در کشورهای گوناگون قراردارند ، به نوعی اساس و پایه تصمیم گیری ها و اقدامات سیاسی و فرهنگی آنها می باشد و به همین دلیل موجه ، منشاء تغییرات در عرصه های فوق را باید در تغییرات درونی و فرهنگی ملت ها جستجو نمود. انگیزه بسیار مهم حمایت ملت ها از دولت و حکومت خود و یا دست کشیدن از حمایت و پیدایش جدایی یا شکاف بین مردم و دولت ، همین احساس درونی ملت است که آیا دولت حاکم ، حافظ ارزشهای مورد توافق و احترام آنها و درصدد تحکیم و توسعه منافع ارزشی و ملی است و یا مغایر آن است. در این جا میتوان نقش رسانه های خارج از مرزها را در تغییر گفتمان ملی و در نهایت اثرگذاری در بخش سیاست و حاکمیت ملی به خوبی آشکار و نمایان کرد . شبکه های رادیویی و تلویزیونی ماهواره ای با طرح تولید محتوا و تدوین و ارایه برنامه ها با مضامین از پیش تعیین شده در این زمینه نقش بسیار اساسی ایفا می کنند و می توانند با تهیه برنامه های به نوعی تبلیغاتی جهت دار برای تغییر فرهنگ ودر نهایت تغییر سیاست دولت اقدام نمایند. به همین جهت در زمان حال ، برنامه های تولیدی با درون مایه های تبلیغاتی سیاسی ، فرهنگی و حتی مذهبی میتوانند ابزار مداخله در حاکمیت کشورها و حتی زمینه ای برای براندازی حکومت ها محسوب گردند. در این خصوص شبکه ماهواره ای بی بی سی فارسی ) با داعیه پخش برنامه برای کشور های فارسی زبان ( بدنبال هدف گیری افکار عمومی مردم کشور ایران در حوزه جنگ نرم فعالیت رسانه ای خود را آغاز نمود. بخش فارسی شبکه بی بی سی ( زیر مجموعه ای از سرویس جهانی بی بی سی) برای فارسی زبانان (مردم کشورهای ایران ، افغانستان و تاجیکستان ) از طریق تولید برنامه های رادیویی و تلویزیونی به تولید محتوا و فعالیت خبری می پردازد. این شبکه با بودجه سالیانه مصوب حدود چهار میلیارد پوند و بصورت دریافت آبونمان از مشترکان برنامه های این شبکه دریافت میگردد. بخش بی بی سی فارسی مدعی است با وجود تامین اعتبار و بودجه از طریق وضعیت یاد شده، رویکرد مستقلی نسبت به رویداد و وقایع سیاست اجتماعی و فرهنگی کشور خود یعنی بریتانیا دارد. دولت جمهوری اسلامی ایران و به تبع آن رسانه های درون مرزی معتقدند این شبکه در راستای حفظ منافع کشور انگلستان ، بعنوان اهرمی علیه منافع و امنیت ملی و ارزشهای مورد وثوق در کشور فعالیت می کند. در این تحقیق در نظر است نقش و تاثیر برنامه های تولید شده توسط شبکه بی بی سی فارسی را در بازه زمانی مناظرات کاندیداها تا زمان برگزاری دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ و اعلام نتایج ریاست جمهوری خرداد ماه سال مورد تحلیل قرارداده و مروری بر برنامه های خبری و تحلیلی شبکه یاد شده در ارتباط با برگزاری انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران داشته باشیم.

کلیدواژه ها:

ماهواره ، شبکه خبری بین المللی بی بی سی ، شبکه تلویزیونی بی بی سی فارسی ، تحلیل محتوا ، مشارکت مردم ، انتخابات ، برنامه سازی ، رویکرد جانبدارانه ، تبیین سیاست ، جنگ رسانه ای ، عملیات روانی