ارتباط پوشاندن صورت پیامبر (ص) در نگارگری ایرانی دوره صفوی با عقاید حروفیه
محل انتشار: دوفصلنامه پژوهش های ادیانی، دوره: 10، شماره: 20
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 275
فایل این مقاله در 31 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_ADYAN-10-20_004
تاریخ نمایه سازی: 28 دی 1401
چکیده مقاله:
دوره صفویه در تاریخ ایران دوره اسلامی از لحاظ تحولات سیاسی اجتماعی و مذهبی اهمیت خاصی دارد. این اهمیت با بررسی آثار هنری این دوره دوچندان می شود، به خصوص در راستای اهمیت نگاره های مذهبی و تصویرگری پیامبر (ص) «انقلاب تصویری» رخ داد و آن پوشیده شدن صورت ایشان با پارچه ای سفید بود. محققان بیشتر بر تاثیرات کلامی فقهی در این انقلاب تصویری تمرکز داشته اند و به تاثیر برخی مکاتب فکری توجه نشده است. آیا عقاید فکری مکتب حروفیه را می توان موثر و مرتبط با این انقلاب تصویری دانست؟ حروفیه، که فضل الله استرآبادی (۷۴۰-۷۹۶ ه.ق.) در قرن هشتم بنیان نهاد و تا عهد شاه عباس به حیات خود ادامه داد، برای حروف الفبا تقدس خاصی قائل بودند. آنها معتقد بودند اسماء و صفات الاهی به صورت حروف در صورت انسان متجلی می شود. رهنمودهای آنان را در اشعار شاه اسماعیل اول، موسس سلسله صفویه، می توان دید. با توجه به اهمیت صورت در اندیشه حروفیان و ارتباط آن با اسماء و صفات الهی، به خصوص پیامبر (ص) به عنوان تجلی گاه صفات الاهی، به نظر می رسد بین اندیشه آنان و پوشاندن صورت پیامبر (ص) در نگاره های دوره صفوی ارتباط موثری وجود دارد. لذا در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی ارتباط افکار حروفیه با پوشاندن صورت پیامبر (ص) در نگاره های مکاتب تبریز، قزوین-مشهد بررسی شده است. به طور حتم دلایل دیگری در این نوع تصویرسازی نقش داشته است که در این مقاله به آن نمی پردازیم.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مونا میرجلیلی مهنا
دانشجوی دکتری حکمت هنرهای دینی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
سید ابوالقاسم حسینی
استادیار فلسفه هنر، موسسه آموزش عالی هنر و اندیشه اسلامی، قم، ایران
سید محمد حسین نواب
استادیار فلسفه هنر، موسسه آموزش عالی هنر و اندیشه اسلامی، قم، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :