رابطه بین حدود آتربرگ وضریب فرسایش بین شیاری در مناطق نیمه خشک استان آذربایجان شرقی

حدود آتربرگ شاخصهای رطوبتی از خاک میباشند که قوام خاک را در حالتهای مختلف رطوبتی نشان میدهند. تحقیق حاضر برای بررسی رابطه فرسایش بین شیاری و حدود آتربرگ در برخی خاکهای استان انجام شد. برای این منظور ۲۶ نمونه با تفرق بالای ویژگی های خاک از چهار منطقه استان آذربایجانشرقی جمعآوری و برخی ویژگی های آنها از جمله توزیع اندازه ذرات رس و سیلت به روش هیدرومتری و توزیع اندازه ذرات بخش شن به روش الک کردن، و حدود آتربرگ با استفاده از روش استاندارد ASTM (حد روانی خاک به وسیله دستگاه کاساگراند و حد خمیرایی خاک توسط روش فیتیله نواری) تعیین گردید. ضریب فرسایشپذیری بینشیاری خاک با استفاده از دستگاه شبیه ساز باران که دارای  فلوم شیب پذیر به ابعاد ۰/۱×۵/۰ متر بود در شیب ۹% و در سه شدت بارندگی مصنوعی ۲۰، ۳۷ و ۴۷ میلی متر بر ساعت تعیین گردید. نتایج نشان داد که اثر شدت‎های مختلف بارندگی بر ضریب فرسایش‎پذیری بین‎شیاری خاک معنی‎دار نبود (۰۵/۰˃p). رابطه ضریب فرسایشپذیری بین شیاری (Ki) با حدود آتربرگ و نیز سایر ویژگی های اندازهگیری شده خاک توسط نرم افزار STATISTICA و به روش رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت و متغیرهای SAR،pH ، مقدار مواد آلی و رس خاک در مجموع ۷۵ % از تغییرات Ki را توجیه کردند. همچنین، با افزایش میزان مواد آلی و رس خاک حدود آتربرگ نیز افزایش یافت. به طور کلی نتایج نشان داد که حدود آتربرگ نمیتواند تخمینگر مناسبی برای برآورد ضریب فرسایشپذیری بین شیاری (Ki) باشد.

کلیدواژه ها:

تخمین فرسایش خاک ، حد خمیرایی ، حد روانی ، شاخص خمیرایی