ویژگی های فیزیکی- شیمیایی خاک و کارایی استفاده از زمین در نظام های کشت مخلوط جو- نخود

به­منظور بررسی اثرات الگوهای مختلف کشت بر برخی­ ویژگی­های فیزیکی- شیمیایی خاک  و کارایی استفاده از زمین آزمایشی در سال زراعی ۹۰-۱۳۸۹ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی­سینای همدان اجرا شد. طرح آزمایشی مورد استفاده بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار و ده تیمار بود. کشت خالص نخود (P۱)، کشت خالص جو (P۲) و الگوهای کشت مخلوط با تراکم ۱۰۰% جو + تراکم ۱۰۰% نخود (P۳)، ۷۵% جو + ۱۰۰% نخود (P۴)، ۵۰% جو+ ۱۰۰% نخود (P۵)، ۲۵% جو + ۱۰۰% نخود (P۶)، ۷۵% جو + ۲۵% نخود (P۷)، ۵۰% جو + ۵۰% نخود (P۸)، ۲۵% جو + ۷۵% نخود (P۹) به­همراه تیمار شاهد بدون کشت (P۱۰) تیمارهای آزمایشی بودند. ویژگی های خاک مثل pH، EC، چگالی ظاهری، ماده آلی، نیتروژن کل و درصد خاکدانه پایدار و کارایی استفاده از زمین (LUE) و عملکرد کل نظام ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که تمامی ویژگی ها به­طور معنی داری تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. بیشترین خاکدانه پایدار (۴۵/۳%) در تیمار P۵ حاصل شد که در مقایسه با تیمار شاهد (P۱۰) ۷۰% بیشتر بود. بیشترین ماده آلی (۵۰/۲%) و نیتروژن خاک (۴۴/۰%) نیز به ترتیب در تیمارهای P۵ و P۱ به دست آمد. تیمار P۳ دارای بالاترین عملکرد کل بود و با تیمارهای P۱ (کشت خالص نخود) و P۲ (کشت خالص جو) اختلاف معنی­دار داشت. افزون بر این، در کلیه تیمارهای کشت مخلوط شاخص LUE بالاتر از یک بود و تیمارP۳  بیشترین میزان LUE را به خود اختصاص داد. در کل، کشت مخلوط افزایشی ۵۰% جو + ۱۰۰% نخود ویژگی­های فیزیکی- شیمیایی خاک را بهبود بخشید و کارایی استفاده از زمین را افزایش داد.

کلیدواژه ها:

کارایی استفاده از زمین ، کشت مخلوط ، نیتروژن خاک ، ماده آلی ، هدایت الکتریکی