بررسی میدانی تاثیر مدیریت بهره برداری برروی تلفات آب و رسوبگذاری کانال های آبیاری

مدیریت بهره برداری از شبکه های آبیاری می تواند نقش بسیار مهمی در کارایی سخت افزاری و نرم افزاری این شبکه ها داشته باشد. در تحقیق حاضر با بررسی های میدانی در زمینه حمل رسوب معلق و راندمان انتقال آب، به تحلیل تاثیر شرایط بهره برداری برروی میزان رسوبگذاری و تلفات آب در شبکه های آبیاری استان خوزستان پرداخته شده است. برای این منظور از روش دبی ورودی-خروجی برای تعیین تلفات در کانال  و از معادله پیوستگی شار رسوبی برای تعیین رسوبگذاری بار معلق در بازه مورد مطالعه استفاده شد. در کل تعداد ۱۴ بازه کانال درجه ۱، ۲۱ بازه کانال درجه ۲ و ۱۶ بازه کانال درجه ۳ مورد بررسی قرار گرفت. شاخص بهره برداری نسبت عمق آزاد جریان آب در کانال تعیین شد. تاثیر این شاخص برروی نرخ رسوبگذاری و تلفات آب نسبت به دبی ورودی در هر کیلومتر طول کانال مورد ارزیابی قرار گرفت. با توجه به نتایج در کانال های درجه ۱ و ۲ به ازای ۱۰ درصد کاهش دبی بهره برداری نسبت به دبی طراحی، به ترتیب، ۲۳/۰ و ۲۶/۰ کیلوگرم بر ثانیه در هر کیلومتر کانال به مقدار رسوبگذاری افزوده می شود. همچنین با فاصله گرفتن از بالادست کانال درجه ۱ معمولا عملکرد کانال ها کاهش نشان می دهد. به نحوی که میزان تلفات در کانال درجه ۱ شبکه آبیاری کرخه ۱۲/۰ درصد در هر کیلومتر نسبت به دبی ورودی به ازای هر کیلومتر فاصله از ابتدای کانال افزایش دارد. این پارامتر برای کانال غربی و شرقی شبکه آبیاری دز به ترتیب ۱۶/۰ و ۰۹/۰ درصد نتیجه شد.

کلیدواژه ها:

بار معلق ، تلفات آب ، نرخ رسوبگذاری ، روش دبی ورودی-خروجی ، مدیریت بهره برداری