بررسی همگرایی حکمرانی دانشگاهی و کنش های شبه تجاری در آموزش عالی ایران

در سال­های اخیر و با توجه به ظهور اندیشه­های جدید همچون رویکرد نوین مدیریت عمومی، جوامع و اقتصادهای دانش­بنیان و جهانی شدن؛ مفاهیم کارایی، اثربخشی و پاسخ­گویی در بخش عمومی، توجه بیشتری را به خود معطوف کرده­اند. آموزش عالی ایران نیز مستثنا از این تحولات نبوده است و سعی در تغییر رویکرد خود در جهت تجاری­سازی فعالیت­های دانشگاه و همخوانی بیشتر با تغییرات محیطی داشته است. در این راستا هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی همگرایی حکمرانی دانشگاهی و کنش­های شبه­تجاری در آموزش عالی ایران بوده است. به منظور دستیابی به این هدف رویکرد ترکیبی- متوالی مدنظر قرار گرفت، در مرحله کیفی پژوهش، با مرور اسناد و پژوهش­های موجود و در ادامه انجام مصاحبه­های عمیق نیمه ساختارمند با ۹ نفر از خبرگان آموزش عالی به صورت هدفمند و تا مرحله اشباع نظری، شاخص­های حکمرانی شبه­تجاری (بازار گرا)، در مدلی شامل چهار بعد: زمینه­ای، مالی، علمی و سازمانی، شناسایی شدند. در گام بعد، به منظور اجرای تحلیل عاملی تاییدی، این شاخص­ها، در اختیار مشارکت­کنندگان بخش کمی پژوهش قرار گرفت. شاخص­های نکوئی برازش نشان از تایید مدل پژوهش داشت و مقایسه میانگین نمونه و میانگین مفروض با استفاده از آزمون T تک نمونه­ای، حاکی از عدم همگرایی حکمرانی دانشگاهی در آموزش عالی ایران با رویکرد شبه­تجاری مصرح در اسناد بالادستی آموزش عالی ایران داشت.

کلیدواژه ها:

Iran's higher education ، commercialization of university ، university governance indicators ، market-oriented university governance ، آموزش عالی ایران ، تجاری سازی دانشگاه ، شاخص های حکمرانی دانشگاهی ، حکمرانی دانشگاهی شبه تجاری