بررسی رخساره های رسوبی و پارامترهای ژئوشیمیایی سازند آسماری (الیگوسن - میوسن) در میدان نفتی شادگان، فروافتادگی دزفول، جنوب غرب ایران

در این پژوهش، محیط رسوبی و مطالعات ژئوشیمیایی سازند آسماری با ضخامت ۹/۳۶۳ متر در چاه شماره ۱۱ از میدان نفتی شادگان در فروافتادگی دزفول، حوضه زاگرس بررسی شد. سازند آسماری در میدان نفتی شادگان عمدتا از سنگ آهک و دولوستون­های متخلخل در تناوب با ماسه سنگ­ها و شیل­ها تشکیل شده است. در چاه شماره ۱۱، سازند آسماری با سن الیگوسن (شاتین) و میوسن زیرین (آکی­تانین - بوردیگالین) با ناپیوستگی هم شیب رسوبات مارلی و شیلی سازند پابده را می­پوشاند و توسط رسوبات تبخیری سازند گچساران پوشیده می­شود. در این توالی ۲۶ ریزرخساره کربناته - تبخیری شناسایی گردید که در چهار محیط اصلی رمپ داخلی، رمپ میانی، رمپ بیرونی و حوضه نهشته شده­اند. محیط رسوبی سازند آسماری یک رمپ هموکلینال معرفی شده است. مطالعات ژئوشیمیایی و پتروگرافی کربنات­های سازند آسماری نشان می­دهد که آراگونیت، ترکیب کانی­شناسی اولیه این سازند بوده است. دامنه تغییرات ایزوتوپ اکسیژن در سنگ آهک­های آسماری بین ‰PDB ۸۵/۰- تا ‰PDB ۹۶/۸- (میانگین‰PDB ۹۹/۲-) و مقادیر ایزوتوپ کربن بین‰PDB ۸۶/۵- تا‰PDB ۵۶/۱ (میانگین‰PDB ۷۴/۰-) متغیر است. نتایج این مطالعه نشان می­دهد که ترکیب ایزوتوپی سنگ آهک­های سازند آسماری نسبتا اولیه بوده و عمدتا در تعادل ایزتوپی با آب دریای پالئوژن - نئوژن بوده است. اگرچه برخی از نمونه­ها توسط فرآیندهای دیاژنتیکی در طول تدفین در سیستم دیاژنتیکی نیمه بسته تا بسته بعدی تحت­تاثیر قرار گرفته­اند. مقادیر نسبتا بالای Sr/Mn نیز حاکی از سیستم دیاژنتیکی بسته تا نیمه بسته (Closed to semi-closed diagenetic system) با نسبت پایین تبادل آب به سنگ (Water/rock interaction) برای کربنات های سازند آسماری است. سبک­ترین ایزوتوپ اکسیژن (‰۹۶/۸-) دمایی معادل ۸/۶۸ درجه سانتی گراد را نشان می­دهد که بدیهی است باید دمای محیط دیاژنز تدفینی باشد و سنگین ترین میزان ایزوتوپ اکسیژن (‰۸۵/۰-)، حداقل دمای رسوبگذاری معادل ۲۳ درجه سانتی گراد را نشان می­دهد.

کلیدواژه ها:

میدان نفتی شادگان ، ایزوتوپ اکسیژن و کربن ، الیگوسن-میوسن ، سازند آسماری ، سیستم دیاژنتیکی