اصالت روایت در برزونامه کهن برپایه سنجش دو روایت گورانی و فارسی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 273

فایل این مقاله در 34 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JPNFA-18-2_002

تاریخ نمایه سازی: 19 دی 1401

چکیده مقاله:

چکیدهبخش کهن برزونامه از آثار شاخص ادب حماسی ایران است که دو روایت فارسی و گورانی از آن در دست است. از روایت فارسی ۴ دستنویس اصلی در حدود ۴۲۰۰ بیت وجود دارد که عبارتند از: دستنویسهای کمبریج ۸۲۹ ق، دهلی ۸۳۱ ق، بایسنقری ۸۳۳ ق و لنینگراد ۸۴۹ ق. از روایت گورانی نیز دستنویسی به تاریخ ۱۳۴۵ ق در ۲۳۵۷ بیت موجود است. همسانیهای شگفت دو روایت فارسی و گورانی نگارنده را به سنجش دو روایت و بررسی ۳ فرضیه درباره سرچشمه شکل گیری روایتها واداشته است: ۱) وجود یک منبع منثور مشترک برای هر دو روایت که به دلیل فاصله ۵۰۰ ساله کتابت امکان سنجش دو روایت منطقی و علمی به نظر نمی رسد. ۲) ترجمه متن از فارسی به گورانی که با توجه به حذف ابیات شاهنامه ای (حدود ۲۰۰۰ بیت) در ترجمه فارسی به گورانی امکان پذیر نیست. ۳) ترجمه متن از گورانی به فارسی که باتوجه به بازتاب دقیق واژگان، عبارات و مصراعهای گورانی به فارسی، برابرسازیهای واژگانی و مصراعی برای واژگان و مصراعهای گورانی از شاهنامه و افزودن مصراعها و ابیات افزوده بر متن داستان اصلی از شاهنامه منطقی به نظر می رسد و از احتمال بیشتری برخوردار است.واژگان کلیدیبرزو، برزونامه، رستم و برزو، زبان گورانی، حماسه، ترجمه.

نویسندگان

آرش اکبری مفاخر

کانون فردوسی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آموزگار، ژاله، یادگار زریران، تهران، ۱۳۹۲ ش ...
  • اسعد گرگانی، فخرالدین، ویس و رامین، تصحیح ماگالی تودوا و ...
  • اسفراینی، ابومظفر شاهفور، تاج التراجم فی تفسیر القرآن للاعاجم، تصحیح ...
  • اصلانی، فرهاد و معصومه پورتقی، بیت یاب شاهنامه، سخن، ۱۳۹۹ ...
  • اکبری مفاخر، آرش، «گاودم، از زبان گورانی تا زبان چینی»، ...
  • اکبری مفاخر، آرش، در کوی آرشان (بیست گفتار درباره حماسه ...
  • اکبری مفاخر، آرش، مقدمه بر رزمنامه کنیزک (حماسه ای به ...
  • الهی، نورعلی، آثار الحق، گردآوری بهرام الهی، تهران، ۱۳۸۶ ش ...
  • الهی، نورعلی، برهان الحق، به کوشش تقی تفضلی، تهران، ۱۳۷۹ ...
  • باباناوس، دیوان، به کوشش سید فضل الله دکه ای، تهران، ...
  • برزونامه، به اهتمام محمد دبیرسیاقی، تهران، ۱۳۸۲ ش ...
  • برزونامه، چ نحوی ← کوسج ...
  • برزونامه، دست نویس کتابخانه کمبریج (Kings, no. ۵۶)، کتابت ۸۲۹ ...
  • برزونامه، دست نویس کتابخانه مجلس، ش ...
  • بغدادی، عبدالقادر، لغت شاهنامه، تصحیح کارل، گ. زالمان، ترجمه توفیق ...
  • بلعمی، ابوعلی، بهرام چوبین از ترجمه تاریخ طبری، به کوشش ...
  • بلعمی، ابوعلی، تاریخنامه طبری، تصحیح محمد روشن، تهران، ۱۳۷۸ ش ...
  • بنداری، فتح بن علی، الشاهنامه، تصحیح عبدالوهاب عزام، تهران، ۱۹۷۰ ...
  • بنداری، فتح بن علی، شاهنامه فردوسی تحریر عربی، ترجمه عبدالمحمد ...
  • «بیژن نامه»، هفت منظومه حماسی، به کوشش رضا غفوری، تهران، ...
  • تاریخ سیستان، تصحیح محمدتقی بهار، تهران، بی تا ...
  • ثعالبی مرغنی، حسین بن محمد، شاهنامه کهن، پارسی تاریخ غرر ...
  • ثعالبی، ابی منصور، تاریخ غرر السیر، غرر اخبار ملوک الفرس، ...
  • جنگ اشعار اهل حق، دست نویس شم ۱۷۴۵۰، کتابخانه مجلس ...
  • جنگنامه رستم و زنون، به کوشش آرش اکبری مفاخر، تهران، ...
  • جیحون آبادی، نعمت الله، حق الحقایق یا شاهنامه حقیقت، به ...
  • جیحون آبادی، نعمت الله، حق الحقایق یا شاهنامه حقیقت، به ...
  • حماسه برزونامه، به کوشش علی محمدی، همدان، ۱۳۸۴ ش ...
  • خاقانی شروانی، افضل الدین، دیوان، به کوشش ضیاء الدین سجادی، ...
  • خالقی مطلق، جلال، «از شاهنامه تا خدای نامه»، نامه ایران ...
  • خالقی مطلق، جلال، «شاهنامه بایسنقری»، فردوسی و شاهنامه سرایی، تهران، ...
  • خالقی مطلق، جلال، شاهنامه از دست نویس تا متن، تهران، ...
  • دبیرسیاقی، محمد، مقدمه بر برزونامه، تهران، ۱۳۸۲ ش ...
  • دکه ای، سید فضل الله، مقدمه بر دیوان حضرت باباناوس، ...
  • دیوان گوره، به کوشش محمد حسینی، کرمانشاه، ۱۳۸۲ ش ...
  • رزمنامه کنیزک (حماسه ای به زبان گورانی و روایتی از ...
  • سرانجام (سه رئه نجام)، مجموعه کلامهای یارسان، به کوشش طیب ...
  • سعدی شیرازی، مصلح بن عبدالله، بوستان (سعدی نامه)، تهران، ۱۳۸۴ ...
  • سلطانی، محمدعلی، قیام و نهضت علویان زاگرس یا تاریخ تحلیلی ...
  • سورآبادی، ابوبکر عتیق نیشابوری، تفسیر سورآبادی، به کوشش سعیدی سیرجانی، ...
  • شهمردان بن ابی الخیر، نزهت نامه علائی، تصحیح فرهنگ جهانپور، ...
  • صفا، ذبیح الله، حماسه سرایی در ایران، تهران، ۱۳۸۴ ش ...
  • صفی زاده، صدیق، دانشنامه نام آوران یارسان، تهران، ۱۳۷۶ ش ...
  • صفی زاده، صدیق، مقدمه بر نامه سرانجام، تهران، ۱۳۷۵ ش ...
  • طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، تاریخ الطبری، ...
  • طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، ...
  • طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، ...
  • غفوری، رضا، «بررسی روایتی منظوم از پایان زندگی برزو به ...
  • غفوری، رضا، مقدمه بر هفت منظومه حماسی، تهران، ۱۳۹۴ ش ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، بر اساس چ بروخیم، به اهتمام بهمن ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، به سعی ترنر مکان، کلکته، ۱۸۲۹ م ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق (پیرایش دوم، ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق و هم ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، تصحیح ژول مول، تهران، ۱۳۷۶ ش ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، چاپ بروخیم، تهران، ۱۳۱۵ ش ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، چاپ مسکو، به کوشش سعید حمیدیان، تهران، ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، دست نویس بایسنقری، کتابت ۸۳۳ ق، تهران، ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، دست نویس حاشیه ظفرنامه (به تصحیح حمدالله ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، دست نویس سن ژوزف، نسخه­برگردان از روی ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، دست نویس فلورانس، چ عکسی از روی ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، دست نویس کتابخانه دانش گاه لیدن، به ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، دست نویس کتابخانه ملی پاریس، به نشان ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، دست نویس کتابخانه هایدلبرگ، شم ۸، مورخ ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، دست نویس لندن، چ عکسی از روی ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، دست نویس هم راه با خمسه نظامی ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، معروف به امیر بهادری، ۱۳۲۲ ق ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، نامه باستان، ویرایش میرجلال الدین کزازی، تهران، ...
  • کوسج، شمس الدین محمد، برزونامه، به کوشش اکبر نحوی، ۱۳۸۷ ...
  • گنجینه یاری، رونوشت کاظم نیک نژاد، نسخه عکسی، شم ثبت ...
  • متینی، جلال، «درباره بیژن نامه»، آینده، ۱۳۶۰ ش، س ۷، ...
  • مجمل التواریخ و القصص، تصحیح و تحقیق اکبر نحوی، تهران، ...
  • محمدی، علی، مقدمه و یاداشتها بر حماسه برزونامه، همدان، ۱۳۸۴ ...
  • مختاری، شهریارنامه، تصحیح و تحقیق رضا غفوری، تهران، ۱۳۹۷ ش ...
  • مسعودی، ابوالحسن علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، ...
  • مسعودی، ابوالحسن علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، ...
  • میبدی، ابوالفضل رشیدالدین، کشف الاسرار و عده الابرار، به سعی ...
  • میکلو خوماکلای، ان. دی.و ...، فهرست توصیفی نسخه های خطی ...
  • نحوی، اکبر، مقدمه بر برزونامه، تهران، ۱۳۸۷ ش ...
  • هه ژار، عبدالرحمن شرفکندی، فرهنگ کردی فارسی هه ژار، تهران، ...
  • هفت لشکر (به زبان گورانی)، روایت منسوب به الفت، دست ...
  • “Ayādgār ī Zarērān” Pahlavi Texts, J. M. Jamasp-Asanah, Bombay, ۱۸۹۷-۱۹۱۳, ...
  • Robinson, B. W., A Descriptive Catalogue of the Persian Paintings ...
  • Wolff, F., Glossar zu Firdosis Schahname, Berlin, ۱۹۶۵ ...
  • ReferencesAmoozeghar, Zhale, Zeriran Memorial, Tehran ۲۰۱۲ ...
  • Asaad Ghorghani, Veis and Ramin, Ed. Magali Nodeva and Alexander ...
  • Esfarayini, Abu Mozaffar Shahfour, Taj al-Tarajim (The Crown of interpretations), ...
  • Aslani, Farhad and Masoumeh Poortaqi, Shahnameh Beit Finder Sokhan, ۲۰۱۹ ...
  • Akbari Mofakher, Arash, "Gavdam, from Gorani language to Chinese language", ...
  • Akbari Mofakher, Arash, Dar koye Arshan (Twenty sayings about epic ...
  • Akbari Mofakher, Arash, Introduction to Razmnameh Kanizak (an epic in ...
  • Elahi, Nur Ali, Aasar al- Haq, Compiled. Bahram Elahi, Tehran, ...
  • Elahi, Noor Ali, Borhan al- Haq, by Taghi Tafzali, Tehran, ...
  • Babanaus, Diwan, by Seyyed Fazlullah Dakaei, Tehran, ۲۰۱۴ ...
  • Burzonameh, by Mohammad Dabirsiaghi, Tehran, ۲۰۰۳ ...
  • Burzonameh, Nahvi edition → Kosaj ...
  • Burzonameh, Cambridge Library manuscript (Kings, no. ۵۶), inscribed ۸۲۹ AH ...
  • Burzonameh, manuscript of the Parliament Library, no. ۱۳۴۹۳ ...
  • Baghdadi, Abd al-Qadir, Shahnameh Dictionary, Revised. Karl, G. Zalman, trans. ...
  • Balami, Abu Ali, Bahram Choobin from the translation of Tarikh ...
  • Balami, Abu Ali, Tarikhnameh Tabari, Mohammad Roshan, Tehran, ۱۹۹۹ ...
  • Bandari, Fateh bin Ali, Al-Shahnameh, Ed. Abdul Wahab Azzam, Tehran, ...
  • Bandari, Fateh Bin Ali, Ferdowsi's Shahnameh in Arabic, trans. Abdul ...
  • "Bijannameh", Seven epic verses, by Reza Ghafouri, Tehran, ۲۰۱۴, p. ...
  • History of Sistan, Ed. Mohammad Taghi Bahar, Tehran: Thaalabi Marghani, Hossein ...
  • Thaalabi, Abi Mansour, Tarikh Ghurarosayr, Ghurar akhbar muluk al-furs (An ...
  • Anthology of Ahle Haq, Manuscript no.۱۷۴۵۰, Majlis Library ...
  • Jangnameh Rostam and Zenon, by Arash Akbari Mofakher, Tehran, ۲۰۲۱ ...
  • Jeihunabadi, Nematullah, Haq al-Haqayq or Shahnamehye Haqiqat , by Mohammad ...
  • Jihunabadi, Nematullah, Haq al-Haqaiq or Shahnamehye Haqiqat, by Noor Ali ...
  • Burzounamah epic, by Ali Mohammadi, Hamadan, ۲۰۱۴ ...
  • Khaqani Shervani, Afzaluddin, Diwan, by Ziauddin Sajjadi, Tehran, ۲۰۰۳ ...
  • Khaleghi Motlaq, Jalal, "From Shahnameh to Khodaynameh", Nameh Iran Bastan ...
  • Khaleghi Mutlaq, Jalal, "Shahnameh Bysonqori", Ferdowsi and Shahnameh composition, Tehran, ...
  • Khaleghi Mutlaq, Jalal, Shahnameh from manuscript to text, Tehran, ۲۰۱۱ ...
  • Dabirsiaghi, Mohammad, Introduction to Burzonameh, Tehran, ۲۰۱۲ ...
  • Dakaei, Seyyed Fazlullah, Introduction to the Diwan Babanaus, Tehran, ۲۰۱۴ ...
  • Diwan Gawrah, by Mohammad Hosseini, Kermanshah, ۲۰۰۳ ...
  • Razmnameh Kanizak (an epic in Gorani language and a narration ...
  • Saranjam (Sereeh Najam), a collection of Yarsan words, by Tayeb ...
  • Saadi Shirazi, Mosleh bin Abdullah, Bustan (Saadi Nameh), Tehran, ۲۰۰۵ ...
  • Soltani, Mohammad Ali, Uprising and the movement of Alavian of ...
  • Sourabadi, Abu Bakr Atiq Neishabouri, Tafsir Surabadi, by Saeedi Sirjani, ...
  • Shahmardan bin Abi al-Khair, Nuzhatnameh Ala'i, Ed. Farhang Jahanpour, Tehran, ...
  • Safa, Zabih Allah, Epic writing in Iran, Tehran, ۲۰۰۵ ...
  • Safizadeh, Sediq, Encyclopaedia of Yarsan Prominent Figures, Tehran, ۱۹۹۷ ...
  • Safizadeh, Sediq, Introduction to Nameh Saranjam (Final letter), Tehran, ۱۹۹۶ ...
  • Tabari, Muhammad bin Jarir, Tarikh al-Omam and Moluk, Tarikh al-Tabari, ...
  • Tabari, Mohammad Bin Jarir, Tarikhe Tabari, trans. Abul Qasem Payandeh, ...
  • Tabari, Muhammad bin Jarir, Jami al-Bayan fi Tafsir al- koran, ...
  • Ghafouri, Reza, "The Study of a poetic narrative from Borzu’s ...
  • Ghafouri, Reza, Introduction to Seven epic verses, Tehran, ۲۰۱۴ ...
  • Ferdowsi, Abul Qasim, Shahnameh, based on .Broukhim, by Bahman Khalifa, ...
  • Ferdowsi, Abul Qasim, Shahnameh, Ed. Turner Mekan, Calcutta, ۱۸۲۹ AD ...
  • Ferdowsi, Abulqasem, Shahnameh, by Jalal Khaleghi Mutlaq (۲nd ed, ۴ ...
  • Ferdowsi, Abulqasem, Shahnameh, by Jalal Khaleghi Mutlaq et al. (Vol. ...
  • Ferdowsi, Abolqasem, Shahnameh, Ed. Jul Mol, Tehran, ۱۹۹۷ ...
  • Ferdowsi, Abulqasem, Shahnameh, Brokhim edition, Tehran, ۱۹۳۶ ...
  • Ferdowsi, Abulqasem, Shahnameh, Moscow edition, by Saeed Hamidian, Tehran, ۱۹۹۵ ...
  • Ferdowsi, Abul Qasim, Shahnameh, Baisongori manuscript, inscribed ۸۳۳ AH, Tehran, ...
  • Ferdowsi, Abu al-Qasim, Shahnameh, Zafarnameh margin manuscript (Ed. Hamdullah Mostofi), ...
  • Ferdowsi, Abu al-Qasim, Shahnameh, Saint Joseph manuscript , translated from ...
  • Ferdowsi, Abu al-Qasim, Shahnameh, Florence manuscript, a photographic print from ...
  • Ferdowsi, Abulqasem, Shahnameh, manuscript of the library of Leiden University, ...
  • Ferdowsi, Abu al-Qasim, Shahnameh, manuscript of the National Library of ...
  • Ferdowsi, Abu al-Qasim, Shahnameh, manuscript of Heidelberg Library, No. ۸ ...
  • Ferdowsi, Abu al-Qasim, Shahnameh, London manuscript, photographic print from the ...
  • Ferdowsi, Abu al-Qasim, Shahnameh, manuscript together with Khamsey-e- Nizami (known ...
  • Ferdowsi, Abul Qasim, Shahnameh, known as Amir Bahadori, ۱۳۲۲ AH ...
  • Ferdowsi, Abul Qasim, Shahnameh, Nameh Baastan, Ed. Mirjalaluddin Kazazi, Tehran, ...
  • Kosaj, Shamsuddin Mohammad, Burzonameh, Ed. Akbar Nahvi, ۲۰۰۸ ...
  • Ganjine Yari, Kazem Niknejad's copy, photographic print, Registration No. ۱۱۸۵۷۴, ...
  • Matini, Jalal, "On Bijannameh", Ayandeh, ۱۹۸۱, Year. ۷ ۴, ۳۲-۳۶ ...
  • Mojmal al Tavarikh val Qesas, Ed. Akbar Nahvi, Tehran, ۲۰۱۹ ...
  • Mohammadi, Ali, Introduction and notes on Burzounamah epic, Hamedan, ۲۰۱۴ ...
  • Mokhtari, Shahyarnameh, Ed. Reza Ghafouri, Tehran, ۲۰۱۷ ...
  • Masoudi, Abolhassan Ali bin Al-Hussein, Moravej al- Zahab and Maaden ...
  • Masoudi, Abulhassan Ali bin Al-Hussein, Moravej al- Zahab and Maaden ...
  • Meybodi, Abulfazl Rashiduddin, Kashfol Asrar and Odatolabrar, by Ali Asghar ...
  • Miklo Khumaklai, N. D...., Descriptive index of Tajiki manuscripts belonging ...
  • Nahvi, Akbar, Introduction to Burzonameh, Tehran, ۲۰۰۸ ...
  • Hezhar, Abdulrahman Sharafkandi, Kurdi-Persian Hazhar Dictionary, Tehran, ۲۰۰۶ ...
  • Haft Lashkar (Seven Armies in Gorani speech), narration attributed to ...
  • “Ayādgār ī Zarērān” Pahlavi Texts, J. M. Jamasp-Asanah, Bombay, ۱۸۹۷-۱۹۱۳, ...
  • Robinson, B. W., A Descriptive Catalogue of the Persian Paintings ...
  • Wolff, F., Glossar zu Firdosis Schahname, Berlin, ۱۹۶۵ ...
  • نمایش کامل مراجع