گفتمان هویت فرهنگی زنان در فرش دست باف دوره قاجار و پهلوی با رویکرد فوکو

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: مبانی نظری هنرهای تجسمی، دوره: 7، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_VISUA-7-2_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 210
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سپیده طراوتی محجوبی

دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران

فاطمه کاتب

استاد، گروه پژوهش هنر دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران

مهدی کشاورز افشار

استادیار و هیئت علمی گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

از مسایلی که کم تر به آن پرداخته شده است، مساله­ هویت فرهنگی زنان در حوزه فرش دست باف می باشد. از آن­جا که فرش دست باف همواره، آمیخته با زندگی زنان بوده است، مساله­ اصلی این پژوهش، اعتبار بخشیدن به گفتمان هویت فرهنگی زنان در فرش دست باف و مفصل بندی عناصر موثر این گفتمان در ایران دوران قاجار موخر و پهلوی اول است. در این پژوهش، با تکیه بر نظریات فوکو، مجموعه گزاره­های تولید کننده­ دانش در حیطه مربوط به زنان و فرش­بافی در دو دوره مذکور مورد بررسی قرار گرفته است. لذا، زن در ارتباطش با فرش دست باف از سه منظر ۱) ذهنی؛ ۲) عینی و ۳) موضوع اثر، مورد تحلیل قرار گرفته است و سعی در کشف روابط عناصر مرتبط با زنان و نحوه­ ایجاد معنا و گفتمان در فرش شده است. هم چنین، هدف از این پژوهش، پاسخ به این پرسش است که، هویت فرهنگی زنانه در فرش دست باف ایرانی در دوران قاجار و پهلوی را چگونه می­توان اعتبار بخشید؟ روش پژوهش کیفی و از نوع تحلیل گفتمان می­باشد. برای تحلیل داده ها و رسیدن به پاسخ مساله، از نظریه دیرینه­شناسی میشل فوکو به عنوان چارچوب نظری استفاده شده است. این روش به سبب وفور مستندات در مورد مشارکت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی زنان در حوزه فرش دست باف دوران مزبور، جهت اعتباربخشی و توصیف این گفتمان، اتخاذ شده است. نتیجه­ پژوهش، حاکی از آن است که با در نظر گرفتن زنان در موقعیت­های­ سه­گانه ­ذهنی، عینی و موضوع اثر، می­توان به هویت فرهنگی زنان در گفتمان فرش دوران قاجار موخر و پهلوی اول اعتبار بخشید.

کلیدواژه ها

گفتمان زنانه, فرش دست باف, فوکو, زنانگی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.