واکاوی اقلیم شناختی ساز و کار الگوهای واگرایی شار رطوبتی در بارش های سنگین منجر به سیل در جنوب غرب ایران با تاکید بر سیلاب های فروردین ماه ۱۳۹۸

ورود پیاپی دو سامانه بارشی در فاصله روزهای ۵ تا ۱۳ فروردین ماه ۱۳۹۸ به کشور سبب رخداد سیل های ویرانگر در استان های لرستان و خوزستان شد. در این پژوهش تلاش شده است تا اقلیم شناختی گرته های همدیدی بزرگ مقیاس و سازو کار واگرایی شار رطوبتی در بارش های سنگین بررسی شود. در بررسی اقلیم شناختی شار رطوبتی از داده های بارش روزانه بیش از ۳۰۰ ایستگاه، در دوره آماری ۱۹۸۱ لغایت ۲۰۱۰ برای ماه های اکتبر تا می و برای محاسبه ماه های تر استفاده شده است. بررسی الگوهای جوی واگرایی شار رطوبت از منابع رطوبتی اطراف ایران بسوی منطقه مورد مطالعه در ماه های تر برای سه دوره زمانی و چهار لایه مختلف وردسپهر نشان داد که بارش های سنگین منجر به سیل در نواحی جنوب غربی ایران تحت تاثیر یک الگوی غالب ایجاد می شوند. بررسی ها و محاسبات انجام شده نشان داد که در موج های بارشی روزهای ۵ تا ۱۳ فروردین ماه ۱۳۹۸به طور میانگین در تمام لایه های وردسپهر میزان مشارکت غرب اقیانوس هند و دریای عمان در حدود ۵۰ درصد، دریایسرخ و خلیج فارس هرکدام حدود ۲۱ درصد و سهم دریای مدیترانه ۸ درصد بوده است. به طور کلی میتوان چنین نتیجه گرفت که در بارش های سنگین ناحیه جنوب غرب ایران، سامانه های همدیدی مناسبی در نواحی شرقی و شمالشرقی و غرب شبه جزیره عربستان سبب میشود که رطوبت مناسبی از دریاهای مزبور به سوی نواحی جنوبغربی و جنوبی ایران منتقل و بارش های مناسبی را ایجاد کند.

کلیدواژه ها:

سیل ، شار رطوبت ، پرفشار عربستان ، جنوب غرب ایران