اثرگذاری جمعیت نوشهرها بر گره ها در سازمان یابی فضایی سکونتگاههای روستایی (نمونه موردی: شهر ملک آباد شهرستان مشهد)

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 164

فایل این مقاله در 32 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_GEOGR-18-40_001

تاریخ نمایه سازی: 10 دی 1401

چکیده مقاله:

از دیدگاه برنامه­ریزی روستایی، ایجاد سلسله مراتب و مراکز بهینه روستایی، "تمرکز غیرمتمرکز" از کانونهای رشد و "تمرکز متمرکز" از نابرابری بین مناطق پیش­گیری می­کند. بی­توجهی به آثار خط مشی­های اقتصادی، آثار فضایی ناخواسته­ایی را به­دنبال داشته که عدم تعادل در توزیع امکانات و گرایش به تمرکز را باعث شده است. تحولات اقتصادی و اجتماعی، روابط شهر و روستا را متنوع و روابط متقابل آنها را تغییر می­دهد. دیدگاههای اولیه، نقش مراکز شهری جدید را در توسعه روستایی در الگوهای مدرن ­دانسته و مدرن­سازی را به سکونتگاههای روستایی تراوش می­کنند. جذب سرمایه­گذاریها، جریانات ارتباطی و غیره به نوشهرها، اراضی زراعی و باغی را از اقتصاد خارج و مورد طمع شهرنشینان می­سازد که تغییرات به­وجود آمده، سازمان فضایی جدیدی تشکیل می­دهد. تغییرات در این سازمان­­یابی، نباید چشم­اندازهای جدید غیرروستایی را باعث شود. در تقابل دو سویه شهرها و روستاها، تمرکز غیرمتمرکز ایجاد شده، منجر به پایداری، توزیع جمعیت در گره­ها و غیره می­شود. سازمان فضایی­ کالبدی روستا از لحاظ طبیعی قلمروی مشخص دارد و آمیختگی فرم، فضا و فعالیتهای روستایی را در خود دارد. در این مقاله شهر ملک­آباد هدف بوده و اطلاعات، کتابخانه­ای و پرسشنامه­ای و ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی دارد. پرسشنامه لیکرتی و  هر گویه با میانگین و انحراف معیار و سطح معناداریش در آزمون کی­دو بررسی می­شود. برای تحلیل داده­ها از آزمونهای آماری استفاده شده، براساس آزمون کروسکال­­والیس داده­ها با حجم نمونه کمتر از ۳۰ به نتایج ناپارامتری می­رسد. در آزمون کلموگراف­­اسمیرنوف، حجم نمونه­های کمتر از ۳۰ به حد نرمال می­رسند و برای اثبات، فرضیه صفر تعریف می­شود. در نظریه ایجاد شهرهای جدید، توسعه گره­ها مورد تردید است. در نتیجه ایجاد شهرکها و حیات و توسعه روستاها به ارزش افزوده بخش کشاورزی و چشم­اندازهای طبیعی در جمعیت­پذیری روستاها با ایجاد خانه­های دوم، بستگی دارد که در همه جا کلیت نداشته داشت. 

کلیدواژه ها:

تمرکز غیرمتمرکز تمرکز متمرکز سازمان یابی فضایی گره چشم انداز غیرروستایی ملک آباد

نویسندگان

سیمین تقدیسی زنجانی

دانشجوی دکترای گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد ، ایران

مهدی جهانی ثانی

استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد ، ایران

حمید جعفری

دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد ، ایران