دوره کوتاه مدت "آشنایی با پژوهش" برای دانشجویان جدیدالورود پزشکی: اشتراک یک تجربه

در عصری که شواهد و یافته های پزشکی با سرعت چشم گیری تولید می شوند، پزشکان بیش از پیش نیازمند یک نگرش صحیح در مورد چگونگی تولید یافته های علمی و نیز توانایی تحلیل و نقادی گزارش های علمی هستند. ایجاد نگرش صحیح نسبت به پژوهش در دانشجویان پزشکی به عنوان پزشکان آینده برای داشتن برخوردی عالمانه و نقادانه همراه با فهم محدودیت ها و نقاط ضعف هر مطالعه، نقش بسزایی در بهبود طبابت آنان خواهد داشت. به علاوه، پزشکان به عنوان افراد استفاده کننده از اطلاعات علمی، نیازمند فهم و درک فرایند تولید این اطلاعات هستند(۱). علاوه بر آن که همه پزشکان لازم است با کلیات مطالعات تحقیقی آشنایی داشته باشند، نظام های تربیت دانشجویان پزشکی همواره باید مد نظر داشته باشند که گروهی از این فراگیران قرار است در آینده به تولید کننده فعال شواهد علمی تبدیل شوند و ارتباط بین پایه و بالین را برقرار کنند. از این رو، آموزش موثر توانمندی های پژوهشی شاخص مهمی در موفقیت برنامه تربیت پزشکان آینده به شمار می آید. هر چند برنامه درسی( کوریکولوم) آموزش پزشکی در کشورهای مختلف، تفاوت هایی دارد ولی کوریکولوم آموزش پژوهش در بسیاری از دانشگاه ها، نقاط مشترک زیادی داشته که اساس آن بر درگیری مستقیم و فعال دانشجویان در آموزش پژوهش است، زیرا مطالعات نشان داده اند که اشتغال فعال دانشجویان به پژوهش سبب بروز واکنش های مناسب و موثر در آنان می شود(۲). متاسفانه کوریکولوم آموزشی دانشجویان پزشکی بسیار متنوع و پرمشغله است و ادغام واحدهای درسی مبتنی بر آموزش پژوهش در این کوریکولوم بسیار دشوار است. یکی از راه حل های این مشکل، ایجاد واحدهای خارج کوریکولوم است. ولی از آنجا که یکی از محدودیت های دانشجویان در برخورد با پژوهش، ترس از انجام آن است، بسیاری از دانشجویان اشتیاق و علاقه ای به شرکت در دوره های آموزش پژوهش چه در قالب کوریکولوم آموزشی و چه خارج از آن نشان نمی دهند(۳و۴). بنابراین می توان دانشجویان را در ابتدای دوره تحصیلی با دوره های کوتاه آماده سازی برای آشنایی با فرایند پژوهش مواجه نمود. این نقطه آغاز و آماده سازی در طراحی بسیاری از دوره های آموزشی مغفول باقی مانده و موجب کاهش استقبال دانشجویان از دوره های آموزش پژوهش می گردد. از این رو، تصمیم گرفتیم تا با ارائه دوره ای کوتاه در زمینه آموزش پژوهش به صورت خارج از برنامه در ابتدای ورود دانشجویان به دانشگاه، دانشجویان را برای مواجهه با پژوهش در دانشگاه آماده کنیم. با توجه به این که هدف این دوره، آشناسازی اولیه دانشجویان بود، طول مدت آن محدود به چهار ساعت شد. این دوره تاکنون در چندین نوبت در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با عنوان "همایش آشنایی با پژوهش" برگزار گردیده است. در آغاز دوره، در مورد ضرورت پژوهش برای یک دانشجوی پزشکی و این که چرا یک دانشجوی پزشکی نیاز به پژوهش دارد صحبت می شود و به سوالات دانشجویان در این زمینه پاسخ داده می شود. پس از آن، دو عضو هیات علمی پیشگام در عرصه پژوهش در مورد کلیات انجام یک مطالعه پژوهشی و تلاش هایی که تاکنون در زمینه تحقیق و پژوهش انجام داده سساند و هم چنین تجارب شخصی خود صحبت می نمایند. همچنین، در بخشی از این دوره در خصوص اهمیت ملاحظات اخلاقی در پژوهش مطالبی ارائه می گردد. برگزاری این دوره با رضایت مندی دانشجویان همراه بوده و نگرانی آنان را از پیچیده و غامض بودن فرایند پژوهش را به صورت معناداری کاهش داده است. در مجموع، ادغام دوره های آموزش پژوهش در برنامه تربیت پزشکان یک ضرورت در دنیای امروز به شمار می رود و دانشکده های پزشکی بر اساس مقتضیات خود می بایست از روش های خلاقانه ای برای این هدف استفاده کنند. یکی از مواردی که می تواند توفیق چنین دوره هایی را افزایش دهد جلب همکاری و کاهش نگرانی و سو برداشت های دانشجویان نسبت به پژوهش است و برگزاری یک دوره کوتاه چند ساعته در نخستین ماه های ورود دانشجویان به دانشکده می تواند یک راه کار موثر به شمار رود.  

کلیدواژه ها:

Letter To Editor ، Research Introduction ، نامه به سردبیر ، آشنایی با پژوهش