نقش و جایگاه علم دادرس دادگاه در اثبات دعاوی حقوقی با تاکیدبر حدود اختیارات دادگاه در کشف حقیقت (ماده ۱۹۹ قانون آیین دادرسیمدنی)

مطابق با ماده ۱۹۹قانون آیین دادرسی مدنی (مصوب (۱۳۷۹، دادرس دادگاه حقوقی مکلف شده است در راستای کشف حقیقت و جهت مدیریت جریان دادرسی در ممانعت از کتمان واقع، بدون آنکه له یا علیه طرفین دعوا، دلیل تحصیل نماید، از علم خویش استفاده نماید. البته چنین مستندی، صرفا برای مرحله اثبات دلیل خواهد بود و شامل مرحله ثبوت حق نمی شود. آنچه مسلم استاینست که احقاق حق و کشف حقیقت، فلسفه غایی دادرسی در دادگاه ها است و این مهم جز با انجام تحقیقات دقیق و توجه جدی دادرس دادگاه به دلایل ابرازی طرفین محقق نخواهد شد. در حقوق ایران، قانونگذار اسلامی این اجازه را به دادرسان دادگاه های حقوقی داده است که ضمن مدیریت دلایل طرفین، حقایق را بنحو مقتضی کشف کنند؛ اما به این مستند نمی توان گفت که ایناجازه نامحدود و موسع است بلکه می بایست در حدود دلایل ابرازی طرفین بوده و قرائن و ا۳مارات قضایی نیز موافق با رد آن باشد (مواد ۱۲۵۸ و ۱۳۲۴ قانون مدنی). خواهیم دید که علم دادرس دادگاه حقوقی هرگاه مستند به امارات قضایی باشد هر چند در قانون نیز ذکر نشده باشند، به طوری که دادرس دادگاه را در مقام بی طرف و مستقل از طرفین ادعا قرار داده باشد می تواند از جهات رد دلیل و منطبق با قاعده کشف حقیقت و تضمین عدالت قضایی و تساوی سلاحها در دادگاه های حقوقی باشد.

کلیدواژه ها:

کشف حقیقت ، دلیل قضایی ، اثبات دعوا ، علم قاضی ، بی طرف دادرس ، ماده ۱۹۹ قانون آیین دادرسی مدنی.