مبانی و اهداف نظام حقوقی قرآن

جوامع بشری از آغاز تا کنون، هیچگاه با نظام حقوقی واحدی اداره نشده اند. بلکه نظام های حقوقی متعدد و دارای نقاط اشتراک و افتراق در جوامع بشری حاکمیت دارد و یکی از این نظام های حاکم، نظام حقوقی قرآن کریم است. در این نوشتار پس از مفهوم شناسی به این سوال پاسخ داده شده که مبانی و اهداف نظام حقوقی قرآن در مقایسه با نظام های رقیب چیست؟ برایند تحقیق نشان می دهد، در نظام حقوقی قرآن، مبانی قواعد حقوقی و معیار مشروعیت الزام آوری آن «اراده حکیمانه» الهی است و واضع اصلی قوانین، خداوندی است که خالق و مالک حقیقی جهان و انسان است و انسان جز در قلمروی که اجازه داده شده، حق وضع قانون ندارد. اما نظام های حقوق بشری مبتنی بر لیبرالیسم و تفکیک دین از حقوق و سیاست، دخالت هر نوع عقیده ی دینی در وضع قانون را نفی می کنند و مبنای اصلی و معیار مشروعیت قوانین، یا واقعیت های عینی و آرمانی (طبیعت، فطرت، نظم و عدالت) است که انسان باید به کشف آن بپردازد و یا اراده دولت است که در این صورت، انسان خود مستقیما به وضع قانون می پردازد. اهداف حقوق در نظام حقوقی قرآن، در مقایسه با اهداف سایر نظام های حقوقی از امتیاز و ویژگی برخوردار است که دیگر نظام ها فاقد آن است چه آن که در نظام های حقوق بشری، تنها به یک بعد از حقوق اهمیت داده و آن را تنظیم کننده ی روابط مادی می دانند، اما نظام حقوقی قرآن، در عین توجه به زندگی دنیوی و وضع قانون فراگیر و کامل آن در باره ی روابط اجتماعی، هیچ گاه از سعادت جاویدان اخروی که هدف نهایی خلقت است غافل نمانده است.

کلیدواژه ها:

قرآن ، حقوق ، مبانی حق ، اهداف ، نظام حقوقی قرآن ، نظام های سکولار