نگرشی بر کتیبه ها و متون میخی به جا مانده از دوره هخامنشی ( مطالعه موردی: کتیبه بیستون کرمانشاه )

سنگ نوشته بیستون در کناره شمالی جاده کرمانشاه به همدان و در فاصله ۲۷ کیلومتری شهر کرمانشاه بر رچکیدهوی صخره های آهکی کنار جاده نقش بسته است. انحلال سطح سنگ نوشته سبب تخریب بخشی از این میراث بی نظیر شده است. سن سنگ های مورد مطالعه در محدوده کتیبه یاد شده کرتاسه زیرین است و در پیرامون شبکه گسترده ای از راندگی ها به ویژه در شمال - شمال باختری قرار گرفته اند که از جمله آنها می توان به راندگی پر او که از روستای نژیواران تا حوالی کرمانشاه ادامه دارد و شبکه راندگی های بین روستای نادر آباد تا اشرف آباد اشاره کرد. تحقیق حاضر سعی شده شرایط ساختمانی و درزو شکاف و شکستگی های ریز در کتیبه بیستون بعنوان یک اثر بین المللی به کمک پژوهش های انجام شده توسط محققین، حاصل از علم ژئوفیزیک شناسائی و با بهره گیری از داده های زمین شناسی و ژئومورفولوژی نوع تخریب آثار مطرح گردیده. کتیبه بیستون برروی دیواره بلند ( گسل معروف) زاگرس شکسته در ناهمواری هایی به همین اسم واقع شده است. وجود شکستگی ها، درز و شکاف، ضخامت زیاد آهک و اقلیم گذشته (پالئوکلیما) شرایط بسیار مساعدی را جهت تخریب این اثر حکاکی شده درنتیجه فرایند انحلال و ایجاد حفره های کارستی در پشت اثر ایجاد نموده است نتایج حاصله از عملیات میدانی گسترده توسط دستگاه رادار نفوذی و برداشت پنج پروفیل در نقاط و جهت های مختلف کتیبه، آزمایشات پتروگرافی و استفاده از نرم افزارهای تخصصی نشان می دهد که در قسمت سمت راست کتیبه در عمق سه متری آثاری از درز و شکاف های ریز، گسستگی، حفره های حاصل از انحلال و پدیده های کارست وجود دارد که محل نفوذ نزولات جوی از بالا دست و جریان در پشت کتیبه را تائید می کند، به طوری که در چند نقطه می توان محل خروج نزولات جوی نفوذ یافته به پشت کتیبه را مشاهده نمود. با همکاری متخصصین علوم در رشته های مختلف ( ژئومورفولوژی، زمین شناسی و ژئوفیزیک) این تحقیق نشان می دهد که مهم ترین عامل تخریب کتیبه وجود درز و شکاف های زیاد و نفوذ نزولات جوی و پدیده انحلال در پشت کتیبه است که باید در امر حفاظت و مرمت روش های مشخص متناسب با عوامل تخریبی فوق ( توسط متخصصان ذیربط) در نظر گرفته شود.

کلیدواژه ها:

سنگ نبشته های ، هخامنشی ، کتیبه بیستون ، متون میخی