بررسی رفتار تغییرشکل گرم و خواص حافظه داری آلیاژ حافظه دار دمای بالا Ni۵۰Ti۴۰Hf۱۰

آلیاژهای حافظه دار NiTiHf برای کاربردهای صنعتی در دمای بالا بدلیل دمای استحاله بالا و پایداری حرارتی و قیمت پایین تر، بسیار مورد توجه می باشد. البته خواص حافظه داری آنها از آلیاژهای دوتایی NiTi کمتر می باشد. راه حل این مشکل افزایش استحکام آلیاژ جهت جلوگیری از وقوع تغییرشکل پلاستیکی ناشی از لغزش می باشد. یکی از راههای بهبود خواص حافظه داری انجام عملیات ترمومکانیکی می باشد. در این پژوهش آلیاژ Ni۵۰Ti۴۰Hf۱۰ در کوره قوس تحت خلا آلیاژسازی و ریخته گری شد. سپس آزمون کشش گرم بر روی نمونه ها با نرخ کرنش s-۱ ۰.۰۱ در دماهای ۸۰۰، ۹۰۰، ۱۰۰۰ و ۱۱۰۰ درجه سانتیگراد انجام شد. همچنین نمونه ها در دمای ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد با کاهش ضخامت های ۱۰، ۱۵، ۲۰ و ۳۰ درصد نورد گرم شدند. جهت بررسی خواص حافظه داری و تعیین میزان کرنش بازیابی و نسبت بازیابی با استفاده از آزمون خمش کرنش های اعمالی ۲.۶ تا ۶به روی نمونه ها اعمال شد. نتایج آزمون کشش گرم نشان داد که دمای ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد به دلیل مناسب بودن میزان شکل پذیری آلیاژ برای انجام نورد گرم قابل قبول می باشد. حداکثر کرنش بازیابی در نمونه ریختگی ۵.۷ با نسبت بازیابی ۸۸ درصد بود. با اعمال ۱۰ درصد نورد گرم، میزان کرنش بازیابی و نسبت بازیابی به ۵.۸ و ۹۲ افزایش یافت و در ادامه با اعمال۲۰ درصد نورد این مقادیر به ۵.۹ و ۹۴ افزایش یافت. تشکیل دانه های یکنواخت و هم محور در ریزساختار نمونه-ها حاکی از وقوع تبلور مجدد دینامیکی می باشد که منجر به افزایش میزان کرنش بازیابی گردید.

کلیدواژه ها:

آلیاژهای حافظه دار NiTiHf ، نورد گرم ، کشش گرم ، کرنش بازیابی ، نسبت بازیابی