بررسی منشاء گازهای موجود در سازندهای مخزنیکنگان و دالان در میادین گازی موجود در محدوده کمان قطر

سازندهای کنگان و دالان تریاس) زیرین و پرمین (فوقانی بزرگترین سنگ مخزنهای گازی حوضه خیلج فارس می باشند. دیدگاههای متفاوتی در ارتباط با منشا گاز موجود در مخازن دالان و کنگان مطرح شده است به منظور مطالعه دقیق ژنز و سنگ مادر مولد گاز از مخازن گازی موجود در محدوده کمان قطر نمونه برداری گردید و با توجه به اهمیت مطالعات ایزوتوپی در بررسی ژنز مخازن طبیعی، نمونه ها مورد مطالعه ایزوتوپی قرار گرفتند نتایج حاصل از بررسیهای ژئوشیمیایی گازها نشان می دهد که گاز موجود در مخازن مورد مطالعه ترموژنیک و عمدتا از متان ) (۸۷%) و میزان اندکی ترکیبات سنگین تر از متان و گازهای غیر هیدروکربوری تشکیل شده است. مطالعات ایزوتوپی انجام شده نشان می دهد گاز موجود در سازند کنگان و بخش فوقانی سازند دالان دارای ویژگیهای ژئوشیمیایی کاملا" یکسانی هستند. به عنوان مثال مقادیر ایزوتوپی گاز متان در سازند کنگان و ببخش فوقانی دالان بین %۳۹.۹ تاδ۱۳C=-۴۱.۲۵% می باشد که نشان دهنده یک مخزن گازی واحد در سازند کنگان و بخش فوقانی سازند دالان است و گاز موجود در آنها دارای منشای مشابه می باشد. اما گاز موجود در بخش تحتانی سازند دالان دارای ویژگیهای ژئوشیمیایی متفاوتی می باشد متان این بخش از نظر ایزوتوپی بسیار سنگین تر ( ۲۶.۲%- δ۱۳C ) و دارای CO۲ با ایزوتوپ ،سبک میزان کم ترکیبات هیدروکربوری گازی و میزان زیاد گازهای غیر هیدروکربوری مانند H۲S و N۲ نسبت به بخش فوقانی سازند دالان و سازند کنگان می.باشد این ویژگیها نشان از منشاء کاملا متفاوت یا تاثیر فرآیندهای ثانویه مانند فرآیند احیای حرارتی سولفاتها در این بخش از سازند دالان دارد براساس ارتباط بین مقادیر ایزوتوپی ترکیبات گازی و میزان تحول یا بلوغ مواد آلی موجود در داخل ،سنگ مواد آلی موجود در سازند دالان منشای گاز موجود در سازند کنگان و بخش فوقانی سازند دالان بوده و مواد آلی موجود در سازند سیلورین که حاوی مقدار فراوانی گر اپتولیت میباشند به عنوان منشای گاز موجود در بخش تحتانی سازند دالان تعیین شده است.

کلیدواژه ها:

کنگان ، دالان ایزوتوپ مخازن گازی