مسئولیت مدنی تدلیس در ازدواج در حقوق ایران و انگلیس

هدف این پژوهش بررسی مسئولیت مدنی تدلیس در ازدواج در حقوق ایران و انگلیس بود که با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شد. نتایج این پژوهش بیانگر این بود که عقد ازدواج مهم ترین پیمانی است که هر فرد در زندگی منعقد می سازد. از این رو نسبت به عقود دیگر از ویژگی هایی برخوردار است. فریب و نیرنگ در هر قراردادی زشت و ناپسند است و در ازدواج به علت مقدس بودنش زشت تر به نظر می رسد. با این وجود چنین عملی مورد توجه قانونگذار قرار نگرفته است. تدلیس از جمله مباحث بحث برانگیز حقوق قراردادها است. در حقوق ایران، تدلیس را به «فریب دادن طرف قرارداد در انگیزه اصلی یا یکی از جهات تراضی» تعریف می کنند. در حقوق ما، تدلیس عیب اراده تلقی نمی شود، چون عیب اراده (رضا) منحصر به اکراه و اشتباه می باشد. در حقوق انگلیس نیز، تدلیس عیب رضا به شمار نمی آید چون اصولا عقد، جنبه رضایی ندارد اما چون تدلیس سبب نقض حکم و وظیفه قانونی شده قرارداد را معیوب می سازد. در واقع قانونگذار عدم وجود حسن نیت زن یا شوهر و عدم صداقت آنها در مقابل یکدیگر در ازدواج را تحت عنوان تدلیس در نکاح دانسته و آن را یکی از موارد فسخ نکاح می داند. در قانون مدنی تمام عقود به موجب خیارات قابل فسخ هستند و یکی از خیاراتی که می توان بر مبنای آن جهت فسخ اقدام کرد خیار تدلیس است. اگر در هر عقد یا قراردادی یکی از طرفین دیگری را فریب دهد شخص فریب خورده می تواند معامله را فسخ کند. در واقع تدلیس در هر عقدی از موارد برهم خوردن آن عقد است. گرچه نمی توان ازدواج را با سایر عقودی که درقانون مدنی معین گردیده یکسان دانست اما قانونگذار به طور مشخص و جداگانه موارد فسخ و برهم خوردن ازدواج را مشخص کرده و حتی تدلیس در نکاح را جرم دانسته و برای آن مجازات تعیین کرده است.

کلیدواژه ها:

تدلیس ، عقد نکاح ، مصادیق تدلیس ، حق فسخ ، مهریه ، حقوق ایران ، حقوق انگلیس