اصلاح و پیشگیری بزهکار در فقه اسلامی و حقوق ایران

این پژوهش با هدف اصلاح و پیشگیری بزهکار در فقه اسلامی و حقوق موضوعه ایران بود که با روش تحلیلی توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای در دسترس انجام شد. نتایج این بررسی بیانگر آن بود که پیشگیری از بزهکاری و شیوه های آن، امروزه از موضوعات مورد بحث در علوم جنایی است. هرچند پیشگیری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد توجه قانونگذاران قرار گرفته است اما در عمل هیچ ساختار و نظام مشخصی برای برنامه ریزی و اقدام در این زمینه وجود ندارد. با این وجود قوه قضائیه لایحه ای در دستور کار خود قرار داده است. در راستای اجرای بند ۵ اصل ۱۵۶ قانون اساسی کشور وظیفه ی خطیری را بر دوش قوه قضائیه نهاده و این قوه را مسئول پیشگیری از وقوع جرم میداند. طبق این اصل، قوه قضاییه پشتیبان حقوق فردی و اجتماعی و مسئول تحقق بخشیدن به عدالت و عهده دار وظایفی نظیر رسیدگی و صدور حکم درمورد تظلمات تعدیات، شکایات، حل و فصل دعاوی و رفع خصومات و اخذ تصمیم و اقدام لازم، احیای حقوق عامه و گسترش عدل و آزادیهای مشروع است. نظارت بر حسن اجرای قوانین، کشف جرم و تعقیب مجازات و تعزیر مجرمان و اجرای حدود مقررات مدون جزایی اسلام از دیگر وظایف قوه قضاییه است. همچنین این قوه اقدام مناسب برای پیشگیری از وقوع جرم و اصلاح مجرمان را بر عهده دارد. در عین حال به نظر می رسد که مجازات در شرایط خاص می تواند اثر تربیتی و اصلاحی داشته باشد. خصوصا این که از دیدگاه اسلام آثار اعمال کیفر صرفا آثار دنیوی و مادی نیست بلکه علاوه بر آن اثر معنوی تطهیر مجرم از آثار سوء ارتکاب جرم را نیز در پی دارد.

کلیدواژه ها:

اصلاح ، پیشگیری ، بزهکار ، فقه اسلامی ، حقوق ایران