علل و عوامل شکل گیری، گسترش و آثار تشیع در دوره صفویه

صفویه از مهمترین حکومت هایی بود که در سرزمین ایران تشکیل شد. این حکومت در پایاندورهای از تهاجم های مکرر، آشفتگی های سیاسی در ایران ایجاد گردید. مهمترین وجه تمایزحکومت صفویه با دیگر حکومتها که در ایران ایجاد شدند، بهره گیری از مبانی و اصول مذهب تشیعبود. بنیانگذاران حکومت صفویه با استفاده از ظرفیت های تاریخی تشیع، جنبشی به راه انداختند که باکنار زدن سایر جریان ها موفق به تاسیس حکومت شدند. صفویان در همان آغاز تاسیس با رسمی کردنمذهب تشیع پایه دولت خود را بر مبنای این مذهب بنا کردند. با رسمی شدن مذهب تشیع درگیری ها ورقابت ها میان گروه های مذهبی در ایران بالا گرفت. در عرصه خارجی نیز حکومت صفویه در پیشگرفتن ایدئولوژی به دلیل ترویج مذهب تشیع با حکومت های ازبکان و عثمانی در افتاد. برگزیدنمذهب تشیع از سوی صفویان موجب شد تا گروه بسیاری از روحانیون شیعه در ساختار دولت شیعهمذهب صفوی نفوذ کرده و ساختار حکومت صفویه را برپایه دیوانسالاری کهن ایرانی و ساختارهایمذهبی تشیع پی ریزی نمایند. به نظر می رسد مهمترین دستاورد حکومت صفویه در تاریخ ایران،رسمی شدن مذهب شیعه و گسترش آن در ایران بود. در این پژوهش با توجه به رسمیت مذهب تشیع بانگاهی همه جانبه در نظر دارد با دیدی همه جانبه جایگاه مذهب شیعه را در نظام حکومتی صفویه موردارزیابی قرار دهیم.

کلیدواژه ها:

ایران ، صفویه ، تشیع ، روحانیت ، شاه اسماعیل اول