واکاوی پدیدارشناسانه تجربه زیسته کارکنان در مورد افتخار سازمانی و بی تفاوتی سازمانیمورد مطالعه: سازمان آتش نشانی شیراز)

هدف پژوهش حاضر واکاوی پدیدار شناسانه تجربه زیسته کارکنان سازمان آتش نشانی شیراز در مورد تاثیر افتخار سازمانی بر بی تفاوتی سازمانی است. تجربه زیسته به معنای درک و فهم مستقیم و بدون واسطه از تجربه افراد مورد مطالعه در حیات عادی و روزمره آنها در جامعه مورد بررسی است که عاری از مفهوم سازی و تفکر عادی است.بی تفاوتی کارکنان نسبت به سازمان یک مسئله مهم و یک مشکل رایج و عمومی در بسیاری از سازمانها و جوامع است که هزینه های پنهان دارد و علی رغم داشتن امکانات لازم و نیروی کار مکفی، سازمان بهره وری مورد انتظار را ندارد. در دنیای سازمانی، بی تفاوتی سازمانی ویژگی افرادی است که به مشاغل کسل کننده و تکراری مشغول اند و در محیط کار خود به این واقعیت تسلیم می شوند که امیدی برای پیشرفت و بهبود وجود ندارد. به حالتی که در آن وقوع یا عدم وقوع پدیده های پیرامونی و تحقق یا عدم تحقق اهداف سازمانی برای یک عضو از سازمان تفاوت نکند بی تفاوتی سازمانی گفته می شود. بی تفاوتی سازمانی در واقع نوعی بحران سکوت، سقوط آرام سازمان و تخریب مستمر میباشد که میتواند منجر به پیامدهای منفی همچون تلاش برای اجتناب از کار، بی تفاوتی نسبت به صرفه جویی در منابع سازمانی، نادیده گرفتن خلاقیت و نوآوری کارکنان، مسئولیت ناپذیری کارکنان در زمان مشکلات، کاهش انگیزه کارکنان و حقوق محور شدن فعالیت آنها می شود(رضایی و همکاران، ۱۳۹۹ : ۷۳) . بی تفاوتی سازمانی میتواند در پنج سطح صورت گیرد: بی تفاوتی به ارباب رجوع- بی تفاوتی به سازمان بی تفاوتی به کار - بی تفاوتی به همکار- بی تفاوتی به مدیر (رحیمی و خیامی،۲۱:۹۸به نقل از دانایی فرد و همکاران).امروزه محیط سازمان ها بیش از هر زمان دیگری، پیچیده، پویا و متحول شده است و دگرگونی ها یکی پس از دیگری مدیران را با چالش های جدید روبرو می سازد (مهربان، ۱۴۰۰ : ۶۵ به نقل از کریمی و همکاران، ۲۰۱۹) نیروی انسانی به عنوان اصلی ترین دارایی سازمان ها و به عنوان مزیت رقابتی آن مطرح است و جزء با ارزش ترین منابع و سرمایه های آن سازمان محسوب میشود (همان به نقل از قاضی فرد و همکاران ۲۰۱۹). در چنین افرادی خلاقیت و ریسک پذیری سرکوب می شود که در نهایت در سازمان منجر به شایعه سازی، بی اعتمادی درونی، جدایی مدیریت از کارکنان و انزوای سازمانی کارکنان می شود . بی تفاوتی سازمانی حالتی است از احساس انفصال و جدایی فرد ازسازمان که اهداف سازمانی برای فر د اهمیت چندانی ندارد )چان گ ۱ ̨ ۲۰۲۱ (. این پدیده نوعی بحران خاموش، سقوط آرام و تخریب مستمر وبدو ن صدا اس ت که د ر صور ت برو ز آن تحقق ی ا عدم تحق ق اهدا ف سازمانی و همچنین، موفقیت یا شکست سازمان برا ی یک یا گروهی از اعض اتفاوت ندارد و به فرصتهایی که به پیشرفت سازمان کمک میکند، بی توجه اند . افرادی که دچار این پدیده میشوند، به آیند ه توجهی ندارند .بنابراین برای نیل به اهداف سازمان نمی توان برکارکنانی که دچا ر بی تفاوتی سازمانی شده اند، تکیه کرد؛ در نتیجه، سازمان دچا ر عق ب ماندگ یفکر ی و حرکتی مزمن خواهد شد ) منصوری کیا و همکاران ۱۳۹۹ : ۲۴۶ به نقل از اندام و طاهری ۲۰۱۹ .)افتخار سازمانی اساسا یک ساختار روانشناختی است که در مطالعات روانشناسی با تمرکز ویژه بر رابطه کارکنان با سازمانشان مورد بررسی قرارمی گیرد . افتخار سازمانی شامل احساس تحسین، اهمیت و ارزش بر اساس ارزیابی وضعیت انجام شده توسط کارکنان است . مفهوم افتخارسازمانی به دلیل اهمیت آن به عنوان محرک رفتارهای شغلی مثبت و عامل اصلی تمایز در رقابت ، به عنوان دارایی های استراتژیک شرکت وعامل حیاتی، توجه شاغلین و دانشمندان مدیریت را برای موفقیت در کسب و کار به خود جلب کرده است . افتخار سازمانی به عنوان یکمحیط کاری سازنده تشویق کننده نامیده می شود که نیاز به شناخت اجتماعی بالا در سازمان دارد . گوتیه و رای ن ۲ بیان کردند که مطالعاتافتخار سازمانی نیاز به توجه علمی بیشتری دارد و انتظار میرود که عاملی حیاتی برای موفقیت یک تجارت باشد . هرچه کارکنان سازمان خودرا مثبتتر ارزیابی کنند، بیشتر نسبت به آن احساس تعهد میکنند و در نتیجه افتخار سازمانی را تجربه میکنند. برخلاف آنچه که بدبینیسازمانی معمولا به معنای آن است، افتخار سازمانی مفاهیم مثبتی دارد. همانند بدبینی سازمانی، افتخار سازمانی نیز یک احساس تلقی میشود . افتخار سازمانی با رضایت شغلی رابطه مثبت و معناداری دارد. اولین بعدی که غرور سازمانی در آن مورد بررسی محققان قرار گرفتهاست مربوط به عزت نفس و عزت نفس است. غرور سازمانی ویژگیهای روانشناختی است که میتوان با درایت از آن برای افزایش انگیزهکارکنان استفاده کرد. افتخار سازمانی بر اساس ساخت اعضای گروه کارکنان مورد مطالعه قرار می گیرد. طبق مطالعه ای که توسط وزارتآموزش و تحقیقات فدرال آلمان انجام شده است، دو نوع افتخار سازمانی وجود دارد. اولین نوع افتخار سازمانی به درک یک رویداد موفقمرتبط با شرکت بستگی دارد. تحت این نوع افتخار سازمانی، کارکنان احساس غرور کوتاه مدت و مستمر می کنند. نوع دیگر افتخار به درکعمومی شرکت بستگی دارد. تحت این نوع افتخار سازمانی، کارکنان نگرش اخلاقی و دائمی افتخار دارن د)دورا و همکارا ن ۳ ̨ ۲۰۱۹ : ۴ ) .جامعه آماری پژوهش را اعضا و کارمندان ساز مان آتش نشانی شهر شیراز در سال ۱۴۰۰ تشکیل داده اند که تعداد آنها ۸۰ نفر می باشد. توجهداشته باشیم که این تعداد جدا از پرسنل عملیاتی سازمان می باشند . داده های مورد نیاز از روش نمونه گیری هدفمند جمع آوری شد. بهاین منظور تعداد ۱۵ نفر از پرسنل اداری سازمان شناسایی شدند و با انجام مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته انجام شد و اطلاعات متغیرهایافتخار سازمانی و بی تفاوتی سازمانی با استفاده از روش کلایزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج نشان داد که در مجموع کل مصاحبه ها با ۱۵ نفر از پرسنل سازمان که بخش های عملیاتی و اداری را شامل می شود ۴ مضمون اصلی و۸ زیرمضمون شناسایی شد که در قسمت نتیجه گیری به تحلیل هر کدام از این مولفه ها و زیر مولفه ها پرداختیم که نتایج نشان دهندهوضعیت مطلوب و مناسب سازمان می باشد و ادامه این روند در درجه اول و در مراحل بعد تلاش برای بهبود هر چه بیشتر این وضعیت راپیشنهاد می کنیم.