مفهوم و جایگاه تقصیر در ظهور پدیده های مجرمانه

قانونگذار کیفری، از موضوع مهمی چون تقصیر غافل نبوده و در واقع تقصیر مبنای اولیه و اساسی بسیاری از مواد قانونی را تشکیل می دهد. تقصیری که توان برهم زدن نظم عمومی را داشته باشد، جنبه جزایی به خود می گیرد و منظور از تقصیر، صرف معنای خاص آن یعنی خطای جزایی که حاکی از تقصیر غیرعمدی است نمی باشد، بلکه تقصیر اعم از خطای جزایی بوده و شامل تقصیر عمدی نیز می گردد. چرا که در موارد بسیاری مقصر، خود با آگاهی و اطلاع به استقبال خطر رفته و وقوع جرم را علیه خویش تسهیل و تسریع می نماید. قانون مجازات اسلامی نیز تقصیر بزه دیده را موثر بر مسئولیت کیفری بزهکار می داند، اما آن را محدود به تعزیرات و مجازات های بازدارنده نموده و تاثیر تقصیر وی با بررسی سیاست فردی کردن مجازات ها در قالب نهادهای مختلفی مانند کیفیات مخففه، تعلیق، سقوط و تبدیل مجازات ها نمایان می شود. در مورد احراز تقصیر عمدی، دادرس ناچار است درباره قصد و هدف خطاکار تحقیق کند تا معلوم شود که آیا او می خواسته است که حادثه ناگوار رخ دهد یا تنها بی احتیاطی نموده است.

کلیدواژه ها:

تقصیر ، خطای جزایی ، پدیده مجرمانه ، مسئولیت کیفری ، بزهکار.