بررسی عوامل و مشخصه شهرها در دوره ایرانی- اسلامی

برخی تعبیر شهر اسلامی را اساسا متعلق به مستشرقین می دانند و آن را گونه ای فرافکنی موضوع و جداسازی شهر اسلامی از دیگر شهرها می شمرند. عده ای نیز اصولا به وجود چنین چیزی اعتقاد ندارند و بسیاری هم صرف وجود مسجد و بکارگیری طاق، قوس، گنبد، مناره، گلدسته و تزیینات هندسی و به اصطلاح اسلامی در معماری ابنیه و جداره های میادین و خیابان ها را مضمون این تعبیر می شمارند. عده ای هم بر این باورند که در ایران، مسئولان توجه و علاقه چندانی به موضوع شهر اسلامی نشان نمی دهند و دلیل آن این است که آن پیشرفت و اقدامی که به صورت عملی برای ایجاد شهر اسلامی موثر باشد مشاهده نمی شود. طراحی فضاهای شهری و نوع معماری بناهای یک شهر تاثیر به سزایی در زیست پذیری و حیات شهری دارد. کالبد بی جان فضاها با حضور شهروندان جان می گیرد و تعلق خاطر آنان موجب رونق و حفظ فضاهای شهری می شود. نوع معماری و طراحی فضاهای شهری بسته به زمینه های فرهنگی و اجتماعی، همینطور سابقه تاریخی در هر شهری متفاوت است. معماری و شهرسازی شهرهای ایران در گذشته متناسب با فرهنگ مردم، روحیات آنان و اجتماع شهری بود در حالی که امروزه در طراحی شهری این شاخصه ها به دست فراموشی سپرده شده و بیشتر منافع اقتصادی مورد توجه است. مشکلات البته در مسیر یک طراح شهری زیاد است؛ طرح های جامع و تفصیلی رویکرد ماشینی و کالبدی دارند و با توجه به این که این طرح ها بالادست ترین طرح شهری هستند، هرچقدر که طراحان شهری در صدد پیاده سازی معماری ایرانی اسلامی باشند، در هماهنگی با سندهای بالادستی به مشکل برخورد می کنند. چالش بعدی مدیریت یکپارچه شهری و افراد تصمیم گیری است که آگاهی چندانی در این زمینه ندارند.

کلیدواژه ها:

واژه کلیدی: شهرسازی ، شهرسازی ایرانی- اسلامی