سیر تکوین فضای برگزاری آیین های مذهبی عاشورا

آیین ها از اصلی ترین عوامل هویتبخش فضاهای شهری هستند. مراسم عزاداری کربلا به عنوان یکی از مناسک مذهبی که ریشه در تاریخ و فرهنگ دارد با گذشت زمان در شکلهای مختلفی جلوه یافته است. یکی از شیوه های برگزاری آیین های عاشورایی بر اساس حرکت از محله به سمت مزارهای متبرک میباشد. شیوه دیگر به صورت تجمعی درون محله ای است که به صورت عمومی در فضاهای باز یا بسته برگزار میشود. هدف از این مقاله بررسی سیر تحول تاریخی مکانهای برگزاری آیین های مذهبی عاشورا میباشد. نتیجه آن که مراسم عزاداری با گذشت زمان در محله ها و در فضای میدانچه مرکز محله و در کنار بناهای مذهبی و همچنین در تکیه ها که ابتدا فضای داد و ستد بوده، انجام میشده و به تدریج و با رشد محله ها ابتدا میدانها و سپس حسینیه ها، پیرامون آنها شکل گرفته است. همچنین میدان به عنوان مکمل حسینیه به صورت موقتی در هنگام عزاداری کار کرده و نقطه تجمع اولیه و شروع حرکت دسته های عزاداری محسوب میشود؛ بنابراین میتوان گفت با شکل گیری کالبدی حسینیه ها در میدان هر محله، نظام فضایی میدان- حسینیه برای برگزاری آیینهای عاشورایی در دوره قاجاریه به وجود آمده و در حال حاضر در بسیاری از شهرها همین رویه ادامه دارد.

کلیدواژه ها:

عاشورا ، آیین مذهبی ، حسینیه ، میدان شهری.