ساخت ها، مفردات و ترکیبات عربی در نثر فارسی بیهقی

از ویژگی های نثر فارسی بیهقی آمیختگی فارسی سره با زبان عربی است که بر همه بیهقی پژوهان روشن است. بررسی علمی این پدیده علاوه بر تایید نثری که بعدها در ادبیات سعدی جلوه می کند، اهمیت دارد و نیز از جهت روش شناسی ادبیات بیهقی دارای اهمیت است. در اثر بیهقی گاه عنوان هایی به صورت جمله هایی عربی وجود دارد، گاه دعاها و جملات معترضه عربی و گاه واژگان و مفرداتی عربی، اما یکی از مهم ترین جلوه های عربی در نثر وی وجود ساخت های عربی مانند ساخت موصول و بیان پس از صله، ذکر تاریخ با ساختار عربی، بهره جستن از فعل هایی با حروف اضافه درعربی مانند واقف گشت بر چیزی که فارسی شده وقف علی است و به کارگیری مفعول مطلق و مانند آن، نیز در ترکیب هم گاه ترکیب هایی کامل عربی اند، مانند بناء علی هذا و گاه نیز ترکیب عربی - فارسی است مثل در وقت، که همان فی الوقت است یا صوابدید و مانند آن یا ترکیب ها جملاتی که در عطف و هم نشینی با برابر فارسی آن هستند و به گونه ای ترجمه شده اند، مانند یکرویه شد و مستقیم، فحول و سترگان، برافتاد و زایل گشت. این کار پژوهشی از نظر تطبیقی با رویکرد تعامل فارسی و عربی در ساختار دارای اهمیت و ضرورت است. با هم آیی الفاظ عربی و فارسی با هم گونه ای نوآوری را در نثر بیهقی فراهم کرده است. که می تواند به عنوان طرح پژوهشی مورد مطالعه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

تاریخ بیهقی ، هم آیی ، عربی در فارسی ، سبک نثر ، ساختار ، الفاظ