بررسی و تحلیل دلایل برجسته سازی جشن مهرگان در تاریخ بیهقی

هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل دلایل برجسته سازی جشن مهرگان نسبت به سایر اعیاد ایارنی و باستانی در تاریخ بیهقی است که در جهت دریافت معنای متن ضروری به نظر می رسد. ابتدا چگونگی برگزاری این جشن در دوره باستان و دوره اسلامی مورد مقایسه قرار گرفته و در مرحله بعد مهرگان در تاریخ بیهقی بررسی شده است. براساس این مطالعه دیده می شود. عواملی از جمله هدایای مهرگانی، نشاط شراب در مهرگان، زمان برگزاری مهرگان و در مقابل ناامیدی و یاس بزرگان درباری توسط ابوالفضل بیهقی برجسته شده اند. زمان برگزاری این جشن و چگونگی عملکرد امیرمسعود غزنوی در آن موقعیت تاریخی حساس و واکنش درباریان به این عملکرد مهم ترین دلیل برای بیان آن در تاریخ بیهقی است. زیرا از سویی مهرگان با تعادل پاییزی و رویدادهای مهم تاریخی مصادف است. و انتظار می رود در این موقعیت حساس تاریخی تمام قوای حکومتی بر دفع دشمنان متمرکز باشد، از سوی دیگر امیرمسعود به جشن مهرگان، باده گساری و خوش باشی می پردازد. با توجه به هوشمندی ابوالفضل بیهقی نتیجه بگیریم که او در خلال نگارش تاریخ نه تنها اوضاع زمانه اش را همان طور که بوده به تصویر کشیده است. بلکه انتقادات خودش را نیز نسبت به امیرمسعود و عملکرد او بیان داشته و از این طریق، به شیوه ای نکته سنجانه، دلایل شکست امیرمسعود و روی کارآمدن سلجوقیان را توضیح داده است.

کلیدواژه ها:

جشن مهرگان ، تاریخ بیهقی ، اهمیت مهرگان