خاص بودن دارایی، کنکاشی بر دارایی های خاص در ایران و شاخص های تعیین کننده آن با رویکرد نظریه زمینه بنیان

هدف: با توجه به تاثیر دارایی های خاص بر ارزش شرکت، ادغام عمودی و روش های تامین مالی، هدف پژوهش، بررسی مفهوم، اهمیت و انواع دارایی های خاص در ایران و شاخص های تعیین کننده آن می باشد. روش: در این پژوهش، از روش تحقیق کیفی، شامل روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد آشکار و استقرایی و نیز نظریه زمینه بنیان با رویکرد نظام مند استراوس و کوربین (۱۹۹۸) استفاده شده است. در بخش تحلیل محتوا، ۸۳ مورد از پژوهش های پیشین بین سالهای ۱۹۸۵ تا ۲۰۲۱ با روش نمونه گیری نظری انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفت. در بخش بعدی، پس از انجام ۱۴ مصاحبه به روش نمونه گیری نظری و با بکاربردن روش انتخاب نمونه گلوله برفی، اشباع نظری حاصل گردید. یافته ها: در این پژوهش، دارایی خاص از چهار بعد تعریف، مفهوم، اهمیت و ویژگی ها بررسی و همچنین ۱۱ نوع دارایی خاص تحت عنوان مکان خاص، زمان بندی خاص، دارایی اختصاصی ، برند خاص، فیزیک خاص، سرمایه انسانی، دارایی های تکنولوژیک، سرمایه خاص سازمانی، دارایی های مالکیت فکری، دارایی های بازار خاص شرکت و سرمایه اجتماعی و نیز شاخص ها و عوامل تعیین کننده آن شناسایی و مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه گیری: از دیدگاه صاحب نظران ایرانی، دارایی خاص یک دارایی کلیدی برای مدیریت استراتژیک شرکت بوده و در تمامی تصمیمات اساسی شرکت در زمینه تامین مالی، ارزش گذاری شرکت و سهام آن، ادغام عمودی و ریسک ورشکستگی باید مدنظر باشد و لذا سرمایه گذاران و سایرذینفعان، باید وجود این دارایی ها و عواقب مهم آن ها برای شرکت و ارزش آن را در نظر داشته باشند.  دانش افزایی: در این پژوهش برای نخستین بار واز منظر رشته حسابداری، موضوع خاص بودن دارایی ها، مفاهیم مرتبط و اهمیت آن در شرکت های ایرانی، انواع دارایی های خاص در ایران و نیز عوامل تعیین کننده آن ها شناسایی و مورد بررسی قرار گرفت و دارایی های خاص بعنوان یک موضوع استراتژیک و درخور توجه به جامعه حسابداری ایران معرفی گردید.

کلیدواژه ها:

اقتصاد هزینه معاملات ، خاص بودن دارایی ، روش تحلیل محتوا ، نظریه زمینه بنیان ، هزینه معاملات