بررسی و نقد مبانی تکلیف گریزی معنویتهای سکولار ایران معاصر

غلامحسین گرامی

بررسی و نقد مبانی تکلیف گریزی معنویتهای سکولار ایران معاصر

محل انتشار: فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، دوره: 26، شماره: 91

سال انتشار: 1401

نوع سند: مقاله ژورنالی

زبان: فارسی

مشاهده: 222

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

دریافت فایل کامل مقاله

صدور گواهی نمایه سازی
من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

https://civilica.com/doc/1541217

شناسه ملی سند علمی:

JR_KSIU-26-91_009

تاریخ نمایه سازی: 30 مهر 1401

چکیده مقاله:

معنویتهای نوظهور در ایران معاصر با وجود تلاش پرچمداران آنها برای حفظ وجهه دینی خود، از جهات متعددی دینداری را مورد هجمه قرار می دهند که یکی از مهم ترین آنها، تکلیف گرایی است. ظهور وگسترش این معنویتها تقابلی آشکار با تکلیف مداری جامعه مسلمان ایران دارد. هدف: این پژوهش با هدف واکاوی مبانی تلکیف گریزی در معنویتهای ایران معاصر و نقد آنها، تقابل این گونه معنویتها را با اصل دینداری و تکلیف مداری نشان داد و معلوم کرد تلاش معنویت گرایان معاصر ایرانی برای مقابله با اصل تکلیف مداری، با ادعای دینداری آنان تعارض دارد. روش: در تحقیق حاضر، گردآوری مطالب به روش کتابخانه ای و پردازش اطلاعات به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد انتقادی انجام شد. یافته ها: مبانی معنویت گرایان سکولار که به ناچار موجب تکلیف گریزی می شود، در سه حوزه انسان شناسی، معرفت شناسی و دین شناسی، عبارتند از: اومانیسم، خودبسندگی عقل و تاریخی بودن دین. مهم ترین نقدهایی که بر مبانی پیشین وارد شده نیز عبارتند از: تنزل وجودی انسان، نسبی شدن ارزشها، عدم تبیین دقیق معانی عقل، محدودیتهای عقل مادی و ابزاری در تعیین سعادت انسان و راه دستیابی به آن، عدم توجه به گستردگی مفهوم دین و اهداف بعثت پیامبران. نتیجه گیری: ارتقای سطح آگاهی و بینش مردم در جامعه دینی ایران، نسبت به حقیقت معنویتهای مدرن و فاصله این معنویتها از دین مبین اسلام، مهم ترین راهکارهای مقابله با معنویت گرایان سکولار ایران معاصر است.

کلیدواژه ها:

تکلیف گریزی ، معنویت سکولار ، اومانیسم ، خودبسندگی عقل ، تاریخمندی دین

نویسندگان

غلامحسین گرامی

استادیارگروه مبانی نظری اسلام، دانشگاه معارف اسلامی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

قرآن کریمآربلاستر، آنتونی(۱۳۹۱). ظهور و سقوط لیبرالیس مغرب. ترجمه عباس ...
ابن منظور(۱۴۰۵ ق). لسان العرب. قم: ادب الحوزه ...
احمدی، بابک(۱۳۸۰). معمای مدرنیته. تهران: مرکز، چ دوم ...
ارسطو(۱۳۶۷). متافیزیک. ترجمه شرف الدین خراسانی. تهران: گفتار ...
البحرانی، ابن میثم(۱۴۰۶ ق). قواعد المرام. قم: مکتبه النجفی ...
الفیومی(۱۴۰۵ ق). المصباح المنیر. قم: دار الهجره ...
بوردو، ژرژ(۱۳۸۳). لیبرالیسم. ترجمه عبدالوهاب احمدی. تهران: نی، چ دوم ...
جعفری، محمد(۱۳۹۰). نقد معنویت مدرن از نگاه روشنفکران دینی. قم: ...
جوادی آملی، عبدالله(۱۳۸۸). حق و تکلیف در اسلام. قم: اسراء، ...
جوادی آملی، عبدالله(۱۳۸۷). نسبت دین و دنیا. قم: اسراء ...
حر عاملی، محمد بن حسن(۱۴۲۴ ق). وسایل الشیعه و مستدرکها. ...
حسنی، سید علی(۱۳۹۲). «نقد و بررسی اومانیسم جدید». معرفت فلسفی، ...
حلی، حسن بن یوسف (۱۴۱۲ ق). منتهی المطلب فی تحقیق ...
حمیدیه، بهزاد(۱۳۹۱). معنویت در سبد مصرف. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و ...
حمیدیه، بهزاد(۱۳۹۵/الف). «سکولاریزاسیون معنویت؛ تهدیدی فرهنگی». فلسفه و الهیات نقد ...
حمیدیه، بهزاد(۱۳۹۵/ب). «کاوشی معناشناختی در معنویت». مطالعات عرفانی، ش ...
دغیم سمیع(۱۹۹۸ م). موسوعه مصطلحات علم الکلامی الاسلامی. بیروت: مکتبه ...
دهخدا، علی اکبر(۱۳۷۷). لغتنامه. تهران: دانشگاه تهران ...
دین پرست، منوچهر(۱۳۸۳). سید حسین نصر، دلباخته معنویت. تهران: کویر ...
رجبی، محمود(۱۳۹۰). انسان شناسی. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام ...
رستگار، عباسعلی(۱۳۸۹). معنویت در سازمان. قم: دانشگاه ادیان و مذاهب ...
سروش، عبدالکریم(۱۳۷۴). «معنا و مبنای سکولاریسم». کیان، سال پنجم، ش ...
سروش، عبدالکریم؛ محمد مجتهد شبستری، مصطفی ملکیان و محسن کدیور(۱۳۸۴). ...
شاکرنژاد، احمد(۱۳۹۴/الف). «الهیات معنویت؛ معنویت پست مدرن و امکان سنجی ...
شاکرنژاد، احمد(۱۳۹۴/ب). مفهوم شناسی معنویت در عصر پست مدرن(تبارشناسی و ...
شهید ثانی، زین الدین بن علی(۱۴۱۶ ق). تمهید القواعد الاصولیه ...
صرامی، سیف الله(۱۳۸۵). حق، حکم و تکلیف. قم: پژوهشگاه علوم ...
طباطبایی، محمدحسین(۱۴۱۷ ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: جامعه مدرسین ...
طوسی، ابی جعفر محمد بن الحسن(۱۴۱۱ ق). الغیبه. قم: دارالمعارف ...
فارابی، ابونصر(۱۹۸۳ م). رساله معانی فی العقل. تصحیح موریس بریچ. ...
قاضی عبدالجبار معتزلی(۱۹۸۴ م). المغنی فی ابواب التوحید و العدل. ...
کلینی، محمد بن یعقوب(۱۴۰۷ ق). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
گنون، رنه(۱۳۷۲). بحران دنیای متجدد. تهران: امیرکبیر ...
مشکی، مهدی(۱۳۸۸). درآمدی بر مبانی و فرایند شکل گیری مدرنیته. ...
معین، محمد(۱۳۸۸). فرهنگ معین. تهران: امیرکبیر ...
ملاصدرا، صدرالدین شیرازی(۱۴۰۹ ق). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. ...
ملاصدرا، صدرالدین شیرازی(۱۳۶۶). شرح اصول کافی. تهران: موسسه مطالعات و ...
ملاصدرا، صدرالدین شیرازی(۱۳۹۵ ق). شواهد الربوبیه. تحقیق سید جلال الدین ...
ملاصدرا، صدرالدین شیرازی(۱۳۶۳). مفاتیح الغیب. مقدمه و تصحیح از محمد ...
ملکیان، مصطفی(۱۳۸۷). آیین. ش ۱۷ و ۱۸ ...
ملکیان، مصطفی(۱۳۸۳). «انسان امروز انسان دیروز». خردنامه همشهری، ش ...
ملکیان، مصطفی(۱۳۸۴). «بازنگری در دین تاریخی». بازتاب اندیشه، ش ۷۱ ...
ملکیان، مصطفی(۱۳۸۹). حدیث آرزومندی. تهران: نگاه معاصر ...
ملکیان، مصطفی(۱۳۹۴/الف). در رهگذر با دو نگهبان لاله. تهران: ...
ملکیان، مصطفی(۱۳۸۲). درسگفتار سنت گرایی، تجددگرایی، پساتجددگرایی. تهران: هیئت ...
ملکیان، مصطفی(۱۳۸۱/الف). «دین و بحران معنا در جهان جدید». مطالعات ...
ملکیان، مصطفی(۱۳۸۱/ب). راهی به رهایی(جستارهایی در باب عقلانیت و معنویت). ...
ملکیان، مصطفی(۱۳۷۹). «روشنفکری، تجدد و دینداری». پژوهشهای اجتماعی اسلامی، سال ...
ملکیان، مصطفی(۱۳۸۵). «سازگاری معنویت و مدرنیته». روزنامه شرق، ۲۵ مرداد ...
ملکیان، مصطفی(۱۳۸۱/ج). سنت و سکولاریسم. تهران: صراط ...
ملکیان، مصطفی(۱۳۹۴/ب). «عطا و لقای عرفان اسلامی». اندیشه اصلاح، سال ...
ملکیان، مصطفی(۱۳۹۲). «ملکیان پنجم». تدوین زهرا سلمانی. مهرنامه، سال چهارم، ...
نارویی نصرتی(۱۳۸۹). «معنویت همزاد و همگام انسان». معرفت: ۴۷۳۱ ...
نصر، سید حسین(۱۳۸۵). دین و نظم طبیعت. ترجمه انشا الله ...
The Holy Quran ...
Black, Henry Campbell (۱۸۹۱). Dictionary of low. Washington: West Pbulishing ...
Browne, Ray Broadus (۱۹۸۰). Ritual and Ceremonies in Popular Culture. ...
Cobbe, Frances Power (۱۸۸۸). Religious Duty. Boston: Leeand Shepard publishers ...
Green, Joel, B. (۲۰۱۱). Dictionary of Scripture and Ethics. Michigan: ...
Hoffmann, John P. (۲۰۱۳). Understanding Religious Ritual. New York: Routledge ...
Stolz, Jorg, Konemann (۲۰۱۶). (Un) Believing in Modern Society. London ...
Sutcliffe, Steven J. & Ingrild saelid Gilhus [editors] (۲۰۱۴). New ...
Wilber, Ken (۲۰۰۷). Integral spirituality. Boston & London: Integral books ...
Ahmadi, Babak (۲۰۰۱). The riddle of modernity. Tehran: Nashr-e-Markaz, second ...
Al-Bahrani, Ibn Maithim (۱۴۰۶ AH). Ghavaed Maram. Qom: Al-Najafi Library ...
Al-Fayumi (۱۴۰۵ AH). Al-Mesbah Al-Monir. Qom: Dar Al-Hijra ...
Arblaster, Anthony (۲۰۱۲). The Rise and Fall of Western Liberals. ...
Aristotle (۱۹۸۸). Metaphysics. Translated by Sharafuddin Khorasani. Tehran: Speech ...
Bordeaux, George (۲۰۰۴). Liberalism. Translated by Abdolvahab Ahmadi. Tehran: Ney ...
Clini, Muhammad ibn Ya`qub (۱۴۰۷ AH). Al-Kaffi. Tehran: Islamic Books ...
Daghim Sami (۱۹۹۸). Encyclopedia of Islamic Theological Terms. Beirut: Lebanese ...
Dehkhoda, Ali Akbar (۱۹۹۸). Dictionary. Tehran: University of Tehran Press ...
Dinparast, Manouchehr (۲۰۰۴). Sayyid Hussein Nasr loved spirituality. Tehran: Desert ...
Farabi, Abu Nasr (۱۹۸۳). Treatise on Meanings in the Mind. ...
Ghazi Abdul Jabbar Mu'tazili (۱۹۸۴). The rich in the chapters ...
Guenon, René (۱۹۹۳). The crisis of the modern world. Tehran: ...
Hamidiyeh, Behzad (۲۰۱۶). “A semantic exploration of spirituality”. Mystical Studies, ...
Hamidieh, Behzad (۲۰۱۶). “Secularization of Spirituality; Cultural Threat”. Journal of ...
Hamidieh, Behzad (۲۰۱۲). Spirituality in the consumer basket. Tehran: Islamic ...
Hassani, Sayed Ali (۲۰۱۳). “A Critique of the New Humanism”. ...
Helli, Hassan bin Yusuf (۱۴۱۲ AH). The end of the ...
Hor Ameli, Muhammad ibn Hassan (۱۴۲۴ AH). Shiite tools and ...
Jafari, Mohammad (۲۰۱۱). Critique of modern spirituality from the point ...
Javadi Amoli, Abdullah (۲۰۰۹). Right and duty in Islam. Qom: ...
Javadi Amoli, Abdullah (۲۰۰۸). The relationship between religion and the ...
Malekian, Mustafa (۲۰۰۵). “A Review of Historical Religion”. Reflection of ...
Malekian, Mustafa (۲۰۰۲). A Way to Liberation (Essays on Rationality ...
Malekian, Mustafa (۲۰۱۰). A Wishful wish. Tehran: Contemporary Publishing House ...
Malekian, Mustafa (۲۰۰۶). “Compatibility of spirituality and modernity”. Shargh newspaper, ...
Malekian, Mustafa (۲۰۰۳). Discourse on traditionalism, modernism, post-modernism. Tehran: The ...
Malekian, Mustafa (۲۰۱۵). “Giving and meeting Islamic mysticism”. Thought of ...
Malekian, Mustafa (۲۰۰۰). “Intellectualism, modernity and religiosity”. Islamic Social Research, ...
Malekian, Mustafa (۲۰۰۴). “Man today, man yesterday”. Hamshahri Wisdom, Vol. ...
Malekian, Mustafa (۲۰۱۵). Passing by with two Laleh guards. Tehran: ...
Malekian, Mustafa (۲۰۰۸). Religion. Nos. ۱۷ & ۱۸ ...
Malekian, Mustafa (۲۰۰۲). “Religion and the Crisis of Meaning in ...
Malekian, Mustafa (۲۰۱۳). “The fifth king”. Edited by Zahra Salmani. ...
Malekian, Mustafa (۲۰۰۲). Tradition and secularism. Tehran: Sarat Cultural Institute ...
Martyr Thani, Zayn al-Din bin Ali (۱۴۱۶ AH). Preparing the ...
Meshki, Mahdi (۲۰۰۹). An Introduction to the Foundations and Process ...
Moein, Mohammad (۲۰۰۹). Moein culture. Tehran: Amirkabir ...
Mulla Sadra, Sadr al-Din Shirazi (۱۹۸۷). A sufficient description of ...
Mulla Sadra, Sadr al-Din Shirazi (۱۳۹۵ AH). Evidence of Godhead. ...
Mulla Sadra, Sadr al-Din Shirazi (۱۹۸۴). The keys of the ...
Mulla Sadra, Sadr al-Din Shirazi (۱۴۰۹ AH). The transcendent wisdom ...
Nasr, Sayyid Hussein (۲۰۰۶). Religion and order of nature. Translated ...
Norway Nosrati (۲۰۱۰). “The twin spirituality of human beings”. Journal ...
Rajabi, Mahmoud (۲۰۱۱). Anthropology. Qom: Imam Khomeini Educational and Research ...
Rastegar, Abbas Ali (۲۰۱۰). Spirituality in the organization. Qom: University ...
Sarami, Saifullah (۲۰۰۶). Right, sentence and duty. Qom: Research Institute ...
Shakernejad, Ahmad (۲۰۱۵). The concept of spirituality in the postmodern ...
Shakernejad, Ahmad (۲۰۱۵). “Theology of spirituality; Postmodern spirituality and the ...
Soroush, Abdul Karim (۱۹۹۵). “The meaning and basis of secularism”. ...
Soroush, Abdolkarim; Mohammad Mojtahed Shabestari, Mostafa Malekian & Mohsen Kadivar ...
Tabatabai, Mohammad Hussein (۱۴۱۷ AH). Al-Mizan in the interpretation of ...
Tusi, Abi Ja'far Muhammad ibn al-Hasan (۱۴۱۱ AH). Al-Ghaybah. Qom: ...

نمایش کامل مراجع