معرفی توانبخشی شناختی به عنوان رویکردی آموزشی، درمانی و توانبخشی و کاربردهای آن

هدف از پژوهش حاضر، بررسی و معرفی توانبخشی شناختی به عنوان رویکردی درمانی، آموزشی وتوانبخشی و کاربرد آن در درمان بیماری ها و اختلالات در حیطه های مختلف بود. توانبخشیشناختی شامل مداخلاتی جهت حفظ وضعیت فعلی و پرهیز از افت آن و رساندن فرد به حد مطلوبو بهینه سلامت و بهبود کیفیت زندگی وی می باشد. پژوهش حاضر از نوع مطالعات توصیفی-مروری است. حدود صد مقاله مربوط به توانبخشی شناختی و کاربرد آن در درمان اختلالات وبیماری های پزشکی و روانپزشکی و روانشناسی در داخل و خارج از کشور با کلیدواژه های فارسیو انگلیسی توانبخشی شناختی، عصب توانبخشی، عصب روانشناختی، از پایگاه های داخلی و خارجیSID, Magiran, Researchgate, GoogleScholar, Ncbi, SAGE, Pubmed جمعآوری گشته و مقالات غیرمرتبط با تعریف توانبخشی شناختی، مقالات غیرمرتبط با کاربرد آن،مقالات مشابه ولی متفاوت از ماهیت توانبخشی شناختی از جمله رویکردهای شناختی-رفتاریحذف شدند. در تالیف این مقاله، علاوه بر مطالب برخی از فصول هشت کتاب فارسی و انگلیسی، ازکتاب فارسی دستنامه جامع توانبخشی شناختی در اختلالات تحولی نیز بعنوان منبع اصلی معرفیتوانبخشی شناختی در کشور استفاده شده است. در نگارش این مقاله ابتدا به مداخلات شناختی ازدیدگاه عصب شناختی و معرفی توانبخشی شناختی، خاستگاه، تاریخچه، نظریه ها و اصول و مبانیعصب شناختی آن پرداخته شده سپس کاربرد موفقیت آمیز آن در درمان انواع مختلف بیماری هاو اختلالات جسمی و روانی در حوزه های پزشکی، روانپزشکی و روانشناسی ذکر شده است. ابزارهایمورد استفاده برای ارزیابی عملکردهای شناختی کودکان، انواع آزمون های مداد-کاغذی و بازیهای ذهنی و کلامی؛ و برای بزرگسالان انواع نرم افزارهای تخصصی استفاده می شود. یافته ها بهخوبی نشان داده که توانبخشی شناختی تا کنون توانسته در بهبودی و درمان بسیاری از اختلالاتبطور قابل ملاحظه ای موثر باشد لذا کاربست این رویکرد و یافته های حاصل از آن در برنامه درسیملی دانش آموزان بسیار ضروری می باشد.

کلیدواژه ها:

توانبخشی شناختی ، عصب توانبخشی ، عصب روانشناسی