مطالعه تاثیر سازند های زمین شناسی بر کیفیت آب شرب وکشاورزی منابع آب رودخانه ارداک، مشهد

حوضه  آبریز ارداک، واقع در استان خراسان رضوی، منبع جدید آب شرب و کشاورزی مشهد و حومه محسوب می گردد و به لحاظ منطقه­بندی  ساختاری در حوضه رسوبی کپه­داغ واقع شده است. با توجه به بحران آب و اهمیت دسترسی به آب با کیفیت مناسب و قابل شرب درکشور بخصوص درچند دهه اخیر، بررسی کیفیت آب و شناسایی عوامل موثر درکاهش کیفیت آن جهت برنامه­ریزی بهینه امر مهمی به شمار می رود. به همین جهت در پژوهش حاصل سعی شده است تاثیر سازند های زمین­شناسی درکیفیت منابع آب منطقه بررسی گردد. جهت دست­یابی به این هدف ۱۱ نمونه آب برداشت و پارامترهای فیزیکی از قبیل PH،TDS ، EC و TH در محل نمونه­برداری از منطقه توسط مولتی­متر اندازه­گیری شد. آب رودخانه ارداک با میانگین TDS ۱۸۵ میلی­اکی­والان در لیتر، میانگین EC ۲۷۱ میکروموس برسانتی­متر، میانگین PH ۸۹/۷ و میانگین TH ۷۷۶ میلی­گرم در لیتر دارای وضعیت مناسبی از لحاظ شرب وکشاورزی قرار دارد. براساس نمودار پایپر رخساره و تیپ اغلب آب­ها در منطقه جز رخساره کلسیک و تیپ بی­کربناته بوده و در برخی نمونه­ها نیز تیپ سولفاته می­باشد، که با سازند آهکی مزدوران، سازند آهکی - مارنی تیرگان و سازند مارنی، گچی و ماسه­سنگی شوریجه مرتبط می باشد. دیاگرام شولر نشان داد، آب منطقه مورد مطالعه علیرغم متاثر بودن از سازند های زمین­شناسی، از لحاظ شرب مناسب است و از لحاظ کشاورزی مناسب و کمی شور می باشد. بررسی­های آماری نشان داد که بیشترین تاثیر در محتوای شیمیایی آب رودخانه ارداک متاثر از سازند مزدوران ۳ و سپس سازند تیرگان و شوریجه می باشد. از آنجائی­که بیشترین مساحت حوضه را سازند مزدوران۳ به خود اختصاص داده و لیتولوژی آن را سنگ­های کربناته تشکیل می دهد این نتیجه قابل تایید می باشد.

کلیدواژه ها:

ارداک ، آب آشامیدنی ، تیپ آب ، سازند زمین شناسی ، هیدرو ژئوشیمی