مالک و وارث دیه مقتول از دیدگاه فقهای مذاهب خمسه

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 299

فایل این مقاله در 11 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FORGHE-16-55_010

تاریخ نمایه سازی: 24 مهر 1401

چکیده مقاله:

دیه مالی است که در صورت قتل شخص و عدم وجود مجازات و به عنوان بدل نفس، پرداخت آن لازم می شود. بدیهی است که مقتول امکان استفاده از دیه را نداشته و در عین حال نمی توان دیه را بدون مالک دانسته و آن را به حال خود رها کرد. به همین دلیل علما در مورد مالک و وارث دیه اختلاف دارند. برخی بر این اعتقادند که می توان آن را در ردیف اموال متوفا و ماترک وی محسوب کرد و برخی دیگر عقیده بر این دارند که مستقیما باید آن را به ورثه مقتول انتقال داد و برخی تفصیلات دیگری را مطرح ساخته‎اند. پذیرش هر کدام از این اقوال، توابع و آثار خاصی را به­ دنبال دارد. جمهور فقها با استدلال به برخی ادله نقلی و اینکه دیه بدل نفس مقتول است آن را در شمار ماترک وی لحاظ کرده اند. در مقابل گروهی با این استدلال که دیه بعد از فوت شخص واجب شده و در نتیجه، شخص اهلیت تملک بر اموال را از دست خواهد داد، معتقد به انتقال مستقیم دیه به ورثه هستند و برخی دیگر رای به اخراج بخشی از افراد از شمار وارثان دیه داده اند. ترجیح این پژوهش بعد از مقایسه ادله و دیدگاههای مذکور در این باب، مالک دانستن مقتول بر دیه و در نتیجه ماترک و میراث­ بودن دیه است.

نویسندگان

فرزاد پارسا

دانشیار دانشگاه کردستان

حسن رحیمی

کارشناس ارشد فقه شافعی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، حسن بن یوسف حلی، قم، ...
  • الاستذکار، یوسف بن عبدالله نمری، دمشق، دارالوعی، ۱۹۹۳م ...
  • الاشراف علی مذاهب العلماء، محمد بن ابراهیم ابن­ منذر، امارات، ...
  • الاصل، محمد بن حسن شیبانی، بیروت، دار ابن­ حزم، ۲۰۱۲م ...
  • الاقناع فی فقه الامام احمد بن حنبل، موسی بن احمد ...
  • الاقناع فی مسائل الاجماع، علی بن محمد ابن­ قطان، قاهره، ...
  • الام، محمد بن ادریس شافعی، بیروت، دارالمعرفه، ۱۳۹۳ق ...
  • الانصاف فی معرفه الراجح من الخلاف، علی بن سلیمان مرداوی، ...
  • الآثار، یعقوب بن ابراهیم ابویوسف، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۳۵۵ق ...
  • البحر الرائق شرح کنز الدقائق، زین­ الدین بن ابراهیم ابن­ ...
  • البحر المحیط فی اصول الفقه، محمد بن عبدالله زرکشی، کویت، ...
  • بحر المذهب فی فروع المذهب الشافعی، عبدالواحد بن اسماعیل رویانی، ...
  • بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، ابوبکر بن مسعود کاسانی، بیروت، ...
  • بدایه المجتهد و نهایه المقتصد، محمد بن احمد ابن­ رشد، ...
  • بلغه الفقیه، سید محمد آل بحرالعلوم، تهران، مکتبه الصادق، ۱۴۰۳ق ...
  • البیان و التحصیل، محمد بن احمد ابن­ رشد، بیروت، دارالغرب ...
  • التاج و الاکلیل لمختصر خلیل، محمد بن یوسف عبدری قرناطی، ...
  • تبیین الحقائق شرح کنز الدقائق، عثمان بن علی زیلعی، بولاق، ...
  • تحریر الوسیله، سید روح­ الله خمینی، نجف، مطبعه الآداب، ۱۳۹۰ق ...
  • التعریفات، علی بن محمد جرجانی، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۰۵ق ...
  • التوضیح فی شرح المختصر الفرعی، خلیل بن اسحاق جندی، قاهره، ...
  • جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، محمدحسن نجفی، تهران، دارالکتب ...
  • الجوهره النیره علی مختصر القدوری، ابوبکر بن علی حداد زبیدی، ...
  • الحاوی الکبیر فی فقه مذهب الامام الشافعی، علی بن محمد ...
  • الخلاف، محمد بن حسن طوسی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۴ق ...
  • رد المحتار علی الدر المختار، محمدامین بن عمر ابن­ عابدین، ...
  • روضه الطالبین و عمده المفتین، یحیی بن شرف نووی، بیروت، ...
  • شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جعفر بن حسن ...
  • شرح مختصر الطحاوی، احمد بن علی جصاص، بیروت، دارالبشائر الاسلامیه، ...
  • شرح منتهی الارادات، منصور بن یونس بهوتی، بیروت، عالم الکتب، ...
  • الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه، اسماعیل بن حماد جوهری، ...
  • الفروق، احمد بن ادریس قرافی، بیروت، عالم الکتب، بی تا ...
  • فقه الرضا، محمد بن علی بن ابن بابویه، مشهد، الموتمر ...
  • القاموس المحیط، محمد بن یعقوب فیروزآبادی، بیروت، موسسه الرساله، ۱۴۲۹ق ...
  • کشاف القناع عن متن الاقناع، منصور بن یونس بهوتی، بیروت، ...
  • کفایه الطالب الربانی لرساله ابن ابی­ زید القیروانی، علی بن ...
  • المبدع شرح المقنع، ابراهیم بن محمد ابن­ مفلح، ریاض، دار ...
  • المبسوط، محمد بن احمد سرخسی، بیروت، دارالمعرفه، ۱۹۹۳م ...
  • المبسوط، محمد بن حسن طوسی، تهران، المکتبه المرتضویه، بی­ تا ...
  • المجموع شرح المهذب، یحیی بن شرف نووی، جده، مکتبه الارشاد،­ ...
  • المختصر النافع، جعفر بن حسن محقق حلی، تهران، موسسه البعثه، ...
  • المصباح المنیر، احمد بن محمد فیومی، بیروت، المکتبه العلمیه، بی­ ...
  • المعونه علی مذهب عالم المدینه، عبدالوهاب بن علی قاضی عبدالوهاب، ...
  • مغنی المحتاج الی معرفه معانی الفاظ المنهاج، محمد بن احمد ...
  • المغنی، عبدالله بن احمد ابن­ قدامه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۵ق ...
  • المقنعه، محمد بن محمد مفید، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۰ق ...
  • الموطا، مالک بن انس، دمشق، دارالقلم، ۱۹۹۱م ...
  • المهذب فی فقه الامام الشافعی، ابراهیم بن علی بن شیرازی، ...
  • المهذب، عبدالعزیز بن نحریر ابن­ براج، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ...
  • النهایه، محمد بن حسن طوسی، قم، قدس محمدی، بی­ تا ...
  • الوصایا و المواریث، مرتضی بن محمدامین انصاری، قم، کنگره جهانی ...
  • الهدایه شرح بدایه المبتدی، علی بن ابی­ بکر مرغینانی، بیروت، ...
  • نمایش کامل مراجع