بررسی گوناگونی فنوتیپی خرمندیهای مناطق غرب استان گیلان بر اساس صفات کمی برگ و میوه

خرمندی با نام علمی Diospyros lotus L. از درختان میوه جنگلی و همچنین پرکاربرد به عنوان پایه بذری برای خرمالوهای خوراکی در ایران می باشد، که اهمیت بررسی تنوع، شناسایی ژنوتیپهای برتر و داشتن برنامه اصلاحی مدون برای این محصول را دوچندان میکند. در پژوهش حاضر تنوع مورفولوژیکی ۶۲ ژنوتیپ بذری خرمندی از پنج منقطه غرب استان گیلان شامل فومن- ماکلاوان، فومن-گشت رودخان، تالش- لیسار، تالش-اسالم و آستارا-جنگل حیران مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه آماری شامل آمار توصیفی، تجزیه به عاملها و تجزیه خوشه ای بر اساس ۱۵ صفت کمی برگ، میوه و بذر انجام شد. نتایج نشان داد صفت وزن کاسه گل با %۵۱/۴۸، طول دمبرگ با %۲۹/۲۶، وزن میوه با %۲۴/۱۳ و تعداد بذر با %۲۳/۵۲ دارای بیشترین ضریب تغییرات در بین ژنوتیپهای مورد بررسی بودند و تنوع بالایی نشان دادند. همچنین نتایج تجزیه به عاملها نشان داد که شش عامل اصلی در مجموع % ۸۰/۹۸ از واریانس کل را توجیه نمودند و عامل اول به تنهایی ۳۲%/۷۹ واریانس کل را شامل شد. ویژگیهای کمی میوه و بذر شامل وزن، طول و قطر از صفات موثر در عامل اول بودند. براساس تجزیه خوشه ای در فاصله ۵ اقلیدوسی ژنوتیپها به هفت گروه مشخص تقسیمبندی شدند. در مجموع و بر اساس نتایج این پژوهش، ژنوتیپ B۱۲ با بیشترین وزن و قطر میوه به منظور تولید میوه خوراکی و ژنوتیپهای؛ D۱۴ با بیشترین تعداد بذر و E۴ با بیشترین وزن بذر، به منظور تولید پایه، به عنوان ژنوتیپهای منتخب و نسبتا برتر از بین ۶۲ ژنوتیپ خرمندی بذری مناطق غرب استان گیلان معرفی شدند.

کلیدواژه ها:

خرمندی ، تنوع مورفولوژیکی ، صفات کمی میوه و برگ ، تجزیه به عاملها