رابطه ی دین ودولت در عصر صفویه از منظر مقدس اردبیلی

پیوستگی دین و دولت در حکومت صفویه (۱۱۳۵- ۹۰۷ ق.)، سبب شده تعامل دو نهاد دینی و سیاسی و چگونگی آن از مسائل مهم پژوهش این دوره باشد. از فقهای برجسته شیعه در دوره صفویه احمد بن محمدعلی (محقق اردبیلی ) می باشد که در میان توده مردم به (مقدس اردبیلی ) ودرمیان فقها به (محقق ومدقق اردبیلی ) مشهور بوده است. از مباحثی که در پی به قدرت رسیدن صفویان به طور جدی مطرح ومحل بحث ومنازعه علمای شیعه واقع شد ، موضوع خراج بود .علمای شیعه جز در موارد استثنایی از اموال دیوانی وعطایای دولتی که بخش اعظم آن خراج بود ، بهره ای نداشتند . ازاین رو مباحثه روی حرام یا حلال بودن این گونه اموال برایشان فاقد اهمیت لازم بود ، اما پس از به قدرت رسیدن صفویه شرایط تغییر کرد وعلمای شیعه ناچار به تامل واظهار نظرشدند .در نظریه مقدس اردبیلی ودراحکام فقهی اش می توان نشانه های مقدماتی نظریه یک دولت را احتمال دادکه طریقه او قابلیت تاسیس یک نظریه را همان که امروز آن را ولایت انتصابی فقیهان می نامند را دارد . در آثار علمی وفقهی ومذهبی اش فقیه نایب امام زمان (عج) می باشد . روش فقهی ایشان جامع نگری به مکتب تشیع ، تحقیق درکنار تتبع وعدم تاثیرپذیری مقلدانه وآگاهی از مسایل روز بینش سیاسی می باشد مقدس ادامه دهنده راه قطیفی می باشد وگرایش به انزوای از سیاست وروی آوردن به تقدس ومعنویت مشهور می باشد

کلیدواژه ها:

فقهای شیعه ، مقدس اردبیلی ، عصر صفویه ، دین و دولت ، حکومت مجتهد