تعیین کننده های تغییرات نسلی و دوره ای ازدواج در ایران

با توجه به تغییر ساختار سنی جمعیت و تحولات اقتصادی-اجتماعی سطح کلان که ایران تجربه کرده است انتظار می رود روندهای ازدواج در بین دوره ها و نسل های مختلف با تغییراتی همراه باشد. مقاله حاضر با استفاده از روش سن-دوره-کوهورت چندسطحی به بررسی تغییرات دوره ای و نسلی ازدواج و تعیین کننده های احتمال ازدواج طی چهار دهه اخیر پرداخته است. یافته ها حاکی از آن است در هر دو جنس، کوهورت های جوان تر در مقایسه با کوهورت­های مسن­تر، ازدواج خود را به تاخیر انداخته و در سنین بالاتری ازدواج می­کنند. در همه کوهورت ها تا سن ۳۵ سالگی، درصد زنان ازدواج کرده بیش از مردان است اما در سنین بالاتر این امر برعکس خواهد شد. روندهای دوره ای این نتایج را مورد تایید قرار می دهد. تحلیل های سن-دوره-کوهورت نیز نشان داد که اگرچه در دوره ها و کوهورت های مختلف زنان زودتر از مردان ازدواج کرده اند، اما به طور کلی احتمال ازدواج زنان کمتر از مردان است. تحصیلات دانشگاهی و اشتغال دو متغیر مهم در کاهش احتمال ازدواج در دوره ها و کوهورت های مختلف بود ولی تاثیرات آن ها در بین دو جنس متفاوت است. مدل مرد نان آور خانواده ایرانی سبب شده است تا اشتغال، احتمال ازدواج مردان را افزایش و احتمال ازدواج زنان را کاهش دهد. با توجه به گسترش آموزش عالی و طولانی شدن دوره تحصیل انتظار می رود در صورت عدم ارائه برنامه های سیاستی مناسب برای اشتغال جوانان، تاخیر در سن ازدواج همچنان تداوم داشته باشد. در این راه نیاز است تا برنامه ریزان در سیاست های خود، تغییرات رخ داده در سطح خانواده و جامعه طی دهه های گذشته را مد نظر قرار دهند.

کلیدواژه ها:

تحلیل چندسطحی ، تغییرات ازدواج ، سن ازدواج ، کوهورت ، نسل