برخی از هم سانی های واژگانی خسرونامه و دیگر سروده های عطار

 تردید در انتساب خسرونامه به عطار نیم سده است که به طور جدی در پژوهش های ادبی فارسی مطرح شده است و طرفدارانی دارد. از همان نخست پژوهشگرانی مخالف این تردید بوده اند و این منظومه را از آثار مسلم عطار شمرده اند. برخی از پژوهشگران نیز قاطعانه هر گونه ارتباط خسرونامه را با عطار رد کرده اند. صرف نظر از سندهای کهن که اصالت خسرونامه را نشان می دهد و مخالفان انتساب کمتر بدان توجه کرده اند، زبان این اثر نیز نشانه خوبی است که بر درستی انتساب آن به عطار گواهی می دهد. اغلب کاربردهای زبانی برجسته ای که زبان عطار را از زبان دیگر شاعران متمایز می کند در خسرونامه نیز دیده می شود. در بررسی های سبکشاسانه و سنجشگرانه میان دو اثر، ممکن است چند کاربرد مشابه را بتوان به خاستگاه جغرافیایی یکسان یا تقلید و تتبع ارتباط داد، اما تجمع انبوه ویژگی های گوناگون زبانی در دو اثر را به سختی می توان به موارد یادشده نسبت داد. از هم سانی های زبانی میان خسرونامه و مصیبت نامه و الهی نامه و منطق الطیر و اسرارنامه و دیوان عطار نتیجه ای جز آن نمی توان گرفت که سراینده همه این آثار یک نفر بوده است: فریدالدین عطار نیشابوری. در مقاله حاضر مهم ترین هم سانی های واژگانی خسرونامه و دیگر آثار عطار نشان داده شده است و از آن جا که برخی از ویژگی های زبانی مهم در ویراست موجود از خسرونامه (به تصحیح سهیلی خوانساری) بر اثر تحریف های بسیار از میان رفته است، برای یافتن اصل سخن شاعر، در موارد خاص به نسخه پاریس (نگاشته ۶۹۶ ق) استناد شده است.    

کلیدواژه ها:

خسرونامه ، گل و هرمز ، عطار نیشابوری ، مساله انتساب ، سبکشناسی ، هم سانی های زبانی ، لغات مشترک ، تصحیح متن