مطالعه فونستیک عقرب های شهرستان قائنات، خراسان جنوبی سال ۱۳۹۶

زمینه و هدف: عقرب زدگی یکی از مهم ترین مشکلات بهداشتی در بسیاری از مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است که بدون اطلاع از فون و فعالیت عقرب های یک منطقه، روش کنترل آن ها با چالش های جدی مواجه خواهد شد. شهرستان قائنات در استان خراسان جنوبی ازجمله مناطقی است که سالانه مواردی از عقرب زدگی در آنجا گزارش می شود. ازاین رو مطالعه حاضر به منظور تعیین فون عقرب های شهرستان قائنات طراحی و اجرا شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی-مقطعی است. بدین منور صید عقرب به مدت یک سال و به صورت ماهانه انجام شد. نمونه گیری با استفاده از سه روش صید دستی، صید با استفاده از چراغ قوه ماوراءبنفش و تله زمینی صورت گرفت. عقرب ها پس از صید به ظروف پلاستیکی درب دار حاوی اتانول ۷۰ درصد و گلیسیرین انتقال داده و با استفاده از کلید تشخیصی دهقانی و فروزان پی شناسایی و بررسی شدند. یافته ها: درمجموع ۹۱۲ نمونه عقرب متعلق به خانواده بوتیده شامل شش گونه مزوبوتوس اپئوس، آندرکتونوس کراسیکودا، ارتوکیروس اسکروبیکولزوس، کمبسوبوتوس ماتهیزنی، مزوبوتوس کوکازیکوس و ادنتوبوتوس دوریه جمع آوری شد. بیشترین فراوانی گونه مربوط به مزوبوتوس اپئوس (۹۶/۶۰ درصد) و کمترین فراوانی مربوط به گونه ادنتوبوتوس دوریه (۸۸/۰ درصد) بود. کمترین صید عقرب در آذرماه (۶۳/۲ درصد) و بیشترین صید در اردیبهشت ماه (۳۰/۱۹ درصد) و در مناطق روستایی مشاهده شد. نتیجه گیری: با توجه به تنوع گونه های عقرب موجود در این منطقه، آموزش و دادن آگاهی های کافی درباره راه های پیشگیری از عقرب زدگی به افراد ساکن در منطقه ضروری است.

کلیدواژه ها:

Arachnida ، Fauna ، Iran ، Scorpions ، South Khorasan ، فون ، عقرب ، قاینات ، خراسان جنوبی ، ایران