بررسی روایت و روایت شناسی

روایت شناسی از مباحث جدید در حوزه رویکردهای نقد ادبی در ادبیات ایران و جهان است و در این میان آلژیر ژولین گریماس، نشانه شناس و ساختگرای روسی، از نظریه پردازان مطرح در این زمینه است. حماسه ها یکی از انواع مهم ادبی هستند که قابلیت این را دارند تا از دیدگاه روایت شناسی مورد بررسی قرار گیرند. یکی از این حماسه ها منظومه جهانگیر نامه سروده شاعری گمنام به نام قاسم و متخلص به مادح، در ذکر جنگ جهانگیر پسر رستم با ایرانیان و در آمدن او در سپاه ایران و آنگاه جنگ او در مغرب با رستم است؛ بنابراین در این پژوهش منظومه جهانگیرنامه بر اساس نظریه های جدید ادبی یعنی «روایت شناسی» مورد بررسی قرار گرفته است تاضمن شناسایی پیرنگ داستان های جهانگیرنامه، کنشگران و الگوی کنشی داستانهای این منظومه مشخص شود، و زنجیرههای روایی و مربع معنایی آنها بررسی شود. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و به روش کتابخانه ای انجام شده است و هدف از نگارش آن دست یافتن به میزان انطباق این اثر با نظریات «الگوی کنشی»، «زنجیره های روایی» و «مربع معناشناسی» گریماس است. نتایج بررسی نشان میدهد که این منظومه ی حماسی از الگوی ساختاری و روایی کاملی برخوردار است و در قالب نظریه ساختارگرایانه و معناشناسانه گریماس قابل بررسی و تحلیل است.

کلیدواژه ها:

روایت ، جهانگیر نامه ، گریماس ، الگوی کنشی ، زنجیره های روایی ، مربع معناشناسی.