مقایسه ای بین سماع شیخ احمد جام و مولانا جلال الدین بلخی

در این مقاله به مقایسه ی بحث سماع از دیدگاه شیخ احمد جامی و مولانا جلال الدین بلخی پرداخته و با پردازش مفاهیم سماع، دیدگاه این دو عارف مشهور را مورد بررسی و تحلیل قرار داده ایم. نظرگاه شیخ جام در باب سماع را بیشتر در دو اثر انس التائبین و دیوان اشعار می توان جست و جو کرد. انس التائبین یکی از مفصل ترین آثار موجود شیخ احمد جامی است. این اثر جزء متون عرفانی و صوفیانه است که نثری روان و پخته دارد. موضوع سماع در این کتاب به صورت پرسش و پاسخ و ذکر اقسام ده گانه آن از نظرگاه شیخ جام، خواندنی و قابل تامل است که با بهره گیری از آیات و احادیث و روایات، موارد مرتبط با مقوله عشق و سماع را تبیین نموده است. بحث سماع در جای جای مثنوی و دیوان شمس، چه به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم لذت و جذبه ای دارد که روح را صیقل می دهد. مولانا با زبان شعر و با آهنگ و صوت موزون برخاسته از جان و دل، بر شاخه ها و بوته های گل و ریاحین دل انگیز عرفان، نوا سرمی دهد و ساختار بیانی و معنوی او دستمایه ی سماع عارفانه قرار می گیرد که در این وجیزه به گوشه هایی از آن اشاره خواهیم نمود. ما با توضیح سماع در انس التائبین و دیوان اشعار شیخ جام، این مبحث را بررسی می کنیم

کلیدواژه ها:

سماع ، مولانا ، شیخ جام ، عشق ، عرفان