مکانیابی ایستگاه های آتش نشانی با استفاده از مدل AHP در محیط GIS(مطالعه موردی- منطقه ۱ شهر تهران)

امروزه با توجه به چالشهای اقلیمی(ناشی از گرمایش زمین) و رشد تمدنی(گسترش شهرنشینی و فعالیتهای مرتبط با آن) بحث ایمنی، به یکی از مهمترین مسائل شهری تبدیل شده است که توجه مدیران شهری را به خود جلب مینماید. آتش سوزی یکی از تهدیدات ناشی از بحران های طبیعی و مصنوعی است که می تواند چالش و خطرات گستردهای در ابعاد مختلف زندگی شهری پدید آورد. مطالعات انجام شده نشان داد که منطقه ۱ شهرداری تهران با جمعیتی معادل ۴۸۷۵۰۸ نفر وسعت ۴۵۷۳ هکتار در بخش میانی دارای دو مرکز آتش نشانی می باشد که شعاع عملکردی مناسبی نسبت به منطقه نداشته و پاسخگوی نیاز ساکنان نمی باشد. بنابراین توجه به احداث(و در گام اول مکانیابی احداث) ایستگاه آتش نشانی در این منطقه ضرورت دارد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف افزایش سطح ایمنی شهروندان و ایجاد پوشش حداکثری مکانیابی ایستگاه های آتش نشانی در این منطقه را مد نظر قرار داده است. روش اولویت بندی بین عوامل مرتبط با مکان بهینه با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی در محیط GIS صورت گرفته است. روش بکار رفته کمی، جامعه آماری متخصصان حوزه مدیریت شهری- برنامه ریزی شهری به همراه کارشناسان آتش نشانی ، تعداد نمونه ۱۰ نفر(نمونه گیری هدفمند غیرتصادفی)، ابزار جمع آوری ضرایب اهمیت پرسشنامه مقایسه ای بوده است. روایی پرسشنامه به تایید اساتید برنامهریزی و مدیریت شهری رسیده است و پایایی نیز با استفاده از شاخص ناسازگاری به تایید رسیده است. در ابتدا معیارها و زیرمعیارهای موثر در مکان یابی ایستگاه آتش نشانی با استفاده از روش سلسله مراتبی، به کمک نرم افزار Expert Choice وزندهی شد و پس از آن با رقومی سازی لایه ها در محیط GIS با استفاده از تحلیل فضایی در ابتدا نقشه های فاصله اقلیدسی و در ادامه با کلاسه بندی، نقشه های هر لایه تولید شد و سپس با هم پوشانی تمامی لایه ها با اعمال ارزش های بدست آمده از تحلیل سلسله مراتبی AHP ، مکان جدید ایستگاه آتش نشانی پیشنهادی گردید(دو ایستگاه جدید پیشنهاد شد).

کلیدواژه ها:

مکان یابی ، سیستم اطلاعات جغرافیایی((GIS ، ایستگاه آتش نشانی ، تحلیل سلسله مراتبی((AHP