مقایسه محتوای ترکیب ضد میگرن پارتنولید در نمونه های طبیعی و گیاهچه های کشت بافتی برخی از جمعیت های گیاه دارویی Tanacetum parthenium L. در استان های مختلف

سسکویی­ترپن لاکتون - پارتنولید در گیاه بابونه کبیر (Tanacetum parthenium L.) به عنوان مهمترین ماده موثره دارویی با اثرات ضدسرطانی، ضدالتهابی، ضد اسپاسم و بویژه ضد میگرن شناخته شده است. در این مطالعه محتوای پارتنولید در سرشاخه های گلدار برخی از جمعیت­های طبیعی گیاه T. parthenium L. از رویشگاه­های مختلف در استان­های گیلان (ماسوله)، مازندران (چالوس)، قم (وشنو) و تهران (آهار) که در مرحله گلدهی کامل جمع آوری شده بودند با گیاهچه­های گل انگیزی شده آن ها در شرایط درون شیشه ای مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته است. گیاهچه­های درون شیشه ای با کشت بذر جمعیت های مورد مطالعه بر روی محیط کشت موراشیگ و اسکوگ حاوی ۱۰۰ میلی­گرم بر لیتر کازئین هیدرولیز شده، ۲ میلی گرم در لیتر سالیسیلیک اسید و ۵ میلی گرم در لیتر بنزیل آمینو پورین تولید و گل انگیزی در آنها انجام شد. محتوای پارتنولید سرشاخه­های گلدار همه نمونه­ها با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارکرد بالا اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر جمعیت و شرایط کشت و همچنین اثر متقابل آن ها در سطح احتمال یک درصد بر محتوای پارتنولید معنی دار می­باشد. محتوای این ترکیب در جمعیت های وحشی از ۰۰۷/۰ ± ۱۳/۰ تا ۱۱۳/۰ ± ۰۳/۱ میلی گرم بر گرم وزن خشک و در گیاهچه­های کشت بافتی از ۰۱۱/۰ ± ۲۳/۰ تا ۱۴۸/۰ ± ۲۱/۱ میلی گرم بر گرم وزن خشک متغیر بود. بیشترین و کمترین محتوای پارتنولید به ترتیب در جمعیت­های قم (وشنو) و گیلان (ماسوله) مشاهده شد. محتوای پارتنولید برای تمامی جمعیت ها در نمونه های کشت بافتی بیشتر از نمونه های طبیعی بود. یافته­های این تحقیق می­تواند برای تولید تجاری ترکیب دارویی پارتنولید در شرایط کنترل شده مورد توجه و بهره­ برداری قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

بابونه کبیر ، پارتنولید ، جمعیت های طبیعی و کشت بافت