غربالگری بیماری مزمن کلیه در افراد بالای سی سال

مقدمه: شیوع نارسایی مزمن کلیه در جهان و ایران در حال افزایش است. برای برنامه ریزی و سیاستگذاری های اصولی و مبتنی بر شواهد و با هدف کاهش بار زیاد اقتصادی و اجتماعی بیماری مزمن کلیوی به سیستم سلامت جامعه و خانواده ها، مطالعه ای مبتنی بر جمعیت بالای ۳۰سال در شهرستان نقده استان آذربایجان غربی، با هدف اصلی بررسی شیوع و ارزیابی بیماری مزمن کلیوی پیرو ادغام با طرح ایراپن انجام گرفت. در این مطالعه، همینطور میزان توافق دو روش اندازه گیری کمی و نیمه کمی برای محاسبه میزان آلبومین به کراتینین ادرار مورد بررسی قرار گرفت.روش اجرا: این یک مطالعه مقطعی در شهرستان نقده در استان آدربایجان غربی می باشد که در آن از ۱۰۱۷۲نفر بالای ۳۰ سال که قبلا در برنامه ایراپن شرکت کرده بودند، در طی سال های ۹۷و ۹۸جهت شرکت در مطالعه و اخذ نمونه های خون و ادرار دعوت بعمل آمد. چک لیستی شامل اطلاعات دموگرافیک و خانوار، سابقه بیماری ها، جواب آزمایشات برای هر شرکت کننده تکمیل شد. تعدادی از نمونه ها در بیوبانک مختص این بیماران نگهداری میشود. برای تشخیص نارسایی مزمن کلیوی، میزان فیلتراسیون گلومرولی بر اساس دو فرمول متفاوت MDRD و CKD-EPI محاسبه گردید. این میزان بعلاوه نسبت آلبومین به کراتینین ادراری برای تعیین ابتلا به نارسایی مزمن کلیوی استفاده گردید. امار توصیفی و تحلیلی مانند آزمون رگرسیون تک متغیره برای آنالیز داده ها استفاده گردید.نتایج: از ۹۹۲۶شرکت کننده در این مطالعه، ۵۷/۷درصد زن، ۷۱/۶درصد ساکن شهر، ۹۰/۶درصد متاهل، ۳۱/۶درصد بیسواد و ۷/۵درصد دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. ۹۷/۷درصد این افراد تحت پوشش بیمه بوده ولی فقط ۶درصد دارای بیمه تکمیلی بودند. میانگین (± انحراف معیار) شاخص توده بدنی در این افراد ۴/۷±۲۸/۹ کیلوگرم بر متر مربع و فشارخون سیستولیک ۲۰/۵±۱۲۳/۸ میلی متر جیوه وفشارخون دیاستولیک ۷۸/۹±۱۲/۵ میلی متر جیوه بود. سابقه سنگ کلیه در پدر، مادر، برادر، و خواهر و خود فرد به ترتیب ۴،۸/۲،۳/۷،۳/۸ و ۱۴/۵ درصد بود. ۰/۴درصد افراد سابقه نارسایی قبلی کلیه داشته و ۰/۲درصد پیوند کلیه دریافت کرده بودند. ۲۷/۱درصد افراد به پر فشاری خون، ۱۲/۸درصد به دیابت و ۲/۹درصد به بیماری قلبی مبتلا بودند. نسبت آلبومین به کراتینین نمونه ادرار تصادفی به روش نیمه کمی در ۸/۲درصد افراد ما بین ۳۰ الی ۳۰۰میکروگرم به میلی گرم و در ۱درصد افراد بالای ۳۰۰میکروگرم به میلی گرم بود. در ۹/۳درصد افراد HbA۱C>۷ بود. میانگین و انحراف معیارکراتینین سرم افراد شرکت کننده ۰/۲±۱/۱ میلی گرم در دسی لیتر (با حداقل ۰/۳و حداکثر ۴/۹) و کراتینین ادرار ۰/۴±۰/۷ میلی گرم در لیتر (حداقل ۰/۲و حداکثر۷/۵) بود. میزان فیلتراسیون گلومرولی بر اساس فرمول MDRD، در اکثر شرکت کنندگان ( ۵۷/۹درصد) درمرحله G۲( مابین ۶۰الی ۸۹)، در ۲۷/۳درصد در مرحله G۳a و در ۴/۷درصد در مرحله G۳b، تشخیص داده شد. همچنین این میزان در ۹/۶درصد افراد، در مرحله G۱( بیش از۹۰) و در ۰/۱درصد افراد در مرحله G۵، محاسبه شد. در این مطالعه برآورد شیوع نارسایی مزمن کلیه قطعی ( بر اساس GFR<۶۰) با فرمول MDRD-۴ در ۱۱/۲% از مردان و در۴۸/۲% از جمعیت زنان، در ۳۴/۷% از جمعیت شهری و در ۲۶/۹% از جمعیت روستایی، در ۷۰/۳% از جمعیت با سابقه نارسایی کلیه و در۳۲/۴% از جمعیت بدون سابقه نارسایی کلیه، در % ۴۱از جمعیت با سابقه فشارخون و در %۲۹/۵از جمعیت بدون سابقه فشار خون، در % ۳۹/۳ از جمعیت مبتلا به دیابت و در % ۳۱/۵ از جمعیت غیر مبتلا، در % ۳۸/۴ از جمعیت دارای بیماری های قلبی و در %۳۲/۴ از جمعیت بدون بیماری های قلبی ، در % ۴۵/۵ از جمعیت با پروتئین مثبت در ادرار و در % ۳۱/۴۷ از جمعیت با پروتئین منفی در ادرار، در %۳۹/۲ از جمعیت با قند مثبت در ادرار و در % ۳۲/۱ از جمعیت با قند منفی در ادرار، در % ۴۰/۳ از جمعیت با سابقه سنگ کلیه و در ۳۱/۲درصد از جمعیت بدون سابقه سنگ کلیه می باشد. علاوه بر این، نتایج ما نشان میدهد که با توجه به مجموع طبقه بندی توزیع اختلال عملکرد کلیه براساس میزان فیلتراسیون گلومرولی و نسبت آلبومین به کراتینین، ۴۸۷۱نفر ( ۵۲/۳درصد) از شرکت کنندگان در محدوده بدون خطر (ناحیه سبز)، ۳۲۵۱نفر (۳۴/۹ درصد) در محدوده با خطر کم و متوسط (ناحیه زرد)، ۱۰۰۷نفر ( ۱۰/۷درصد) در محدوده پر خطر (ناحیه نارنجی) و ۱۷۹نفر ( ۱/۷درصد) در محدوده خیلی پر خطر (ناحیه قرمز) قرار گرفته اند. مقایسه نتایج روش کمی و نیمه کمی اندازه گیری نسبت آلبومین به کراتینین ادرار، نیز بیانگر این مطلب بود که در کل توافق پایینی بین این دو روش در تشخیص موارد مثبت وجود دارد. بطوریکه روش نیمه کمی اندازه گیری نسبت آلبومین به کراتینین ادرار در تشخیص موارد مثبت، ضعیف اما در تشخیص موارد منفی کمک کننده بود.بحث و نتیجه گیری: با توجه به آمار بالای بیماران، بویژه در مراحل اولیه بیماری و توزیع قابل توجه ریسک فاکتورهای CKD در جمعیت مورد مطالعه، پیشنهاد می گردد سیاستگذاری های پیشگیری کننده از بیماری، شناسایی زودهنگام بیماران با نارسایی مزمن کلیوی و همینطور شناسایی بیماران در معرض خطر بالای پیشرفت سریع نارسایی کلیوی به مراحل آخر بیماری و ارائه مراقبت های درخور و کامل به بیماران شناسایی شده در تمامی مراحل ۱الی ۵ این بیماری، در سه سطح جمعیت عمومی، مراقبین سلامت و پزشکان، و مسئولین نظام های بهداشتی و درمانی بصورت جامع و نظام مند سرلوحه نظام سلامت قرار گیرد.