مروری بر کاربرد شبکه بیزین در بهداشت حرفه ای و ایمنی

زمینه و هدف : در سال های اخیر حوادث مرگبار متعددی در صنایع کشور ما خصوصا در صنایع فرایندی و شیمیایی رخداده است. این حوادث باعث خسارات زیادی به افراد، اموال و محیط زیست شده است و نگرانی های جدی را برای صنایع ایجاد کرده است. یکی از راهکارهای موجود در صنایع شناسایی و ارزیابی خطرات می باشد. روش های متعددی برای شناسایی و ارزیابی خطرات وجود دارد اما این روش ها ماهیت استاتیک دارند و نمیتوان به صورت پویا از آنها در مدیریت ایمنی استفاده کرد بنابراین هدف از انجام این مطالعه بررسی مروری و جامع مطالعاتی با استفاده از شبکه بیزین در زمینه ایمنی و بهداشت حرفه ای به منظور گردآوری اطلاعات مفیدی برای متخصصان این حوزه می باشد.مواد و روش ها : مطالعه حاضر به صورت مروری با جستجو نظام مند در Data base های Web of Science ،Google Scholar و Scopus با استفاده از کلیدواژه های Bayesian Analysis،Dynamic Risk Asessment،Safety Management،Risk Management و معادل فارسی آنها از سال ۲۰۱۰تا ۲۰۲۱صورت پذیرفت. صحت کلیدواژه های انتخابی با سیستم (Medical Subject Headings)MeSH بررسی شد. درنهایت ۲۰مقاله با در نظر گرفتن معیارهای ورود و خروج موردبررسی قرار گرفتند.نتایج : بررسی و مرور مقالات نشان داد که شبکه بیزین بیشتر در حیطه های ارزشیابی ریسک کمی، خطای انسانی، اثرات زنجیره ای، تجزیه وتحلیل حوادث، قابلیت اطمینان و ارزیابی های امنیتی اجراشده است. مطالعات بر پایه شبکه بیزین عموما در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی و در سایر صنایع همچون هسته ای، هوانوردی، معادن، مترو، تونل سازی، خطوط راه آهن، ایستگاه های CNG، ساختمان سازی و غیره بکار گرفته شده است. نتایج به کارگیری شبکه بیزین بر پایه مدل علت-پیامد دارای ساختار دینامیک، شفاف و دقیق می باشد.نتیجه گیری : استفاده از شبکه بیزین به عنوان شاخه ای از هوش مصنوعی در مطالعات ایمنی باعث رفع نواقصی همچون عدم قطعیت و استاتیک بودن درروش های رایج این حیطه می شود. نتایج حاصل بر پایه شبکه بیزین می تواند به راحتی توسط مدیران و مهندسین جهت تصمیم گیری در خصوص خطرات بکار گرفته شود چون انجام بررسی های مقایسه ای را فراهم می آورد همچنین تصمیم گیری بر پایه ریسک را ساده تر و کارآمدتر می کند و به طورکلی ایمنی و بهداشت صنایع مختلف را متحول می کند.

کلیدواژه ها:

شبکه بیزین ، مدیریت ریسک ، مدیریت ایمنی ، ارزیابی ریسک پویا