تاثیر مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتارهای تغذیه ای و فعالیت فیزیکی زنان میانسال

مقدمه: دوره میانسالی سالم میتواند نقش مهمی در سلامت فیزیکی و روانی افراد و خانواده ها داشته باشد. زنان میانسال در معرض انواع مشکلات مربوط به حوزه سلامت قرار دارند. ایجاد و گسترش رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت در زنان میانسال تاثیر بالقوه ای در پیشبرد سلامتی ، کیفیت زندگی زنان و توسعه پایدار جامعه دارد. رفتارهای تغذیه ای و فعالیت فیزیکی مناسب جزو ارکان مهم رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت بوده و طراحی مداخلات آموزشی مناسب در راستای ارتقا این رفتارها در زنان میانسال ضروری است. این پژوهش با هدف تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بر رفتارهای تغذیه ای و فعالیت فیزیکی در زنان میانسال مراجعه کننده به مرکز بهداشت شماره یک مشهد انجام گردید.مواد و روش ها: این کارآزمایی شاهددار تصادفی (کد کارآزمایی بالینی IRCT۲۰۱۹۰۸۲۸۰۴۴۶۳۹N۱) بر روی ۶۵زن ( ۳۲نفر گروه مداخله و ۳۳نفر گروه کنترل) میانسال مراجعه کننده به مراکز بهداشتی مشهد در سال ۱۳۹۸انجام شد. ابزار گردآوری داده ها؛ پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر سازه های مدل اعتقاد بهداشتی و پرسشنامه استاندارد HPLPII بود که قبل و یک ماه بعد از مداخله در دو گروه تکمیل گردید. واحدهای پژوهش بصورت مبتنی بر هدف از دو مرکز جامع خدمات سلامت تحت پوشش مرکز بهداشت شماره ۱مشهد انتخاب گردید. پس از تخصیص تصادفی و تعیین نیازهای آموزشی بر اساس سازه های مدل اعتقاد بهداشتی، محتوای آموزشی در قالب ۶جلسه ۶۰دقیقه ای برای گروه مداخله اجرا و گروه کنترل نیز آموزش های رایج مرکز بهداشت را دریافت نمودند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS-۱۶ و آزمون های تی زوجی و مستقل انجام شد.یافته ها: آزمون تی مستقل نشان داد قبل از مداخله، دو گروه از نظر میانگین نمرات تغذیه و فعالیت فیزیکی تفاوت معنادار با یکدیگر نداشتند، اما یک ماه پس از مداخله میانگین نمره تغذیه و فعالیت فیزیکی در گروه مداخله به طور معناداری بالاتر از گروه کنترل بود (P<۰.۰۵). علاوه بر این، نمرات مربوط به سازه های مدل شامل؛ حساسیت و شدت درک شده- موانع و منافع درک شده- خودکارآمدی و راهنمای عمل در مرحله بعد از مداخله، به نحو معناداری در گروه آزمون افزایش یافت(P<۰.۰۵).نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد آموزش بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی سبب ارتقاء رفتارهای تغذیه ای و فعالیت فیزیکی در زنان میانسال گردید، لذا توصیه میشود مراقبین سلامت در خصوص الگوهای تغییر رفتار آموزش دیده و مداخلات آموزشی سلامت محور در مراکز بهداشت، بر اساس الگوهایی نظیر اعتقاد بهداشتی انجام شوند.

کلیدواژه ها:

مدل اعتقاد بهداشتی ، رفتار تغذیه ای ، فعالیت فیزیکی ، زنان میانسال