شناسایی سازمان های مسئول و مشارکت کننده در ارائه خدمات سلامت به کودکان در مواجهه با سیل

زمینه و هدف : بر اساس مطالعات بانک جهانی زمین لرزه، خشکسالی و سیل، مهمترین بلایای طبیعی ایران به شمار می آیند. تغییرات اقلیمی که در سراسر جهان روی داده است موجب شده تا بسامد و شدت وقوع سیل در ایران فزونی یابد. در جریان سیل فروردین ماه سال ۱۳۹۸که در ۲۵ استان کشور رخ داد بیش از ۷۸نفر کشته و بیش از ده میلیون نفر تحت تاثیرقرار گرفتند. ۲۵% کشته شدگان و نیمی از حدود ۵۰۰هزار نفر آوارگان این سیل را، کودکان تشکیل می دادند. کودکان به عنوان یکی از گروه آسیب پذیر در بلایا شناخته میشوند که نیازمند به دریافت خدمات بهداشتی و درمانی ویژه هستند. عدم ارائه و یا تعویق در ارائه خدمات این گروه سنی، سبب ایجاد مشکلات ثانویه سلامتی خواهد شد.اولین گام در روند ارائه این خدمات، شناسایی سازمان های مسئول یا مشارکت کننده در ارائه خدمات به کودکان است. لذا این پژوهش با هدف شناسایی این سازمان ها در وضعیت سیل انجام شده است.مواد و روش ها : این پژوهش یک مطالعه کاربردی است که در ۳مرحله انجام پذیرفت. در مرحله نخست مجموعه خدمات سلامتی که لازم است به کودکان ارائه گردد فهرست شد. سپس خدماتی که در طی وقوع سیل بر خدمات عادی سلامت اضافه می گردد شناسایی شد. در مرحله سوم یک مطالعه کیفی از نوع تحلیل موضوعی (تماتیک) اسناد صورت گرفت. در این مطالعه که طی ۹ماه ( از تاریخ اردیبهشت لغایت آذرماه ۱۴۰۰) انجام شد، در ابتدا یک بلوپرینت جهت استخراج اطلاعات طراحی و سپس تمامی مستندات و اسناد قانونی و شرح وظایف سازمان های دخیل در ارائه خدمات به کودکان در سیل، از سایت های مختلف ، تارنمای اطلاع رسانی دولت، پایگاه های داده ای مرتبط مثل سازمان مدیریت بحران، جمعیت هلال احمر و ... استخراج شده و به صورت تماتیک تحلیل شد.نتایج : وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جمعیت هلال احمر و سازمان بهزیستی به عنوان سازمان های اصلی ارائه دهنده خدمات به کودکان در سیل شناسایی شدند. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان نهاد مسئول سیاستگذاری و برنامه ریزی، از طریق دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی و شبکه های بهداشت و درمان وظیفه ارائه خدمات را بر عهده دارد. واحدهای ارائه دهنده خدمات سلامت به کودکان شامل اورژانس پیش بیمارستانی، واحدهای واکسیناسیون، تغذیه، پیشگیری از بیماریها، سلامت روان و دندانپزشکی هستند. جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران سازمانی غیردولتیو عضوی از نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر است که در حوزه امداد و نجات، تغذیه و توزیع بسته های بهداشتی برای کودکان فعالیت می کند. سازمان بهزیستی یک نهاد دولتی زیر مجموعه وزارت رفاه و تامین اجتماعی وظیفه رسیدگی به امورکودکان بی سرپرست، اداره شیرخوارگاه ها ، امور مربوط به مهدهای کودک، کودکان معلول، کودکان کار و خیابانی را به عهده دارد. برای هیچیک از این سازمان ها ارائه خدمات اختصاصی کودکان در شرایط سیل تعریف نشده است.نتیجه گیری : کودکان در شرایط رخداد بلایا آسیب پذیرترند. با توجه به افزایش وقوع سیل در کشور و پیامدهای زیانبار آن بر کودکان به نظر می رسد لازم است بسته های خدماتی سلامت کودکان ویژه سیل در سازمان های مسئول ارائه خدمات تعریف گردد. طراحی این بسته های خدمتی همراه با برنامه ریزی علمی اجرایی جهت تربیت نیروی انسانی شاغل در سازمان های شناسایی شده، تامین تجهیزات مورد نیاز در قالب تهیه کیت ارائه خدمات ویژه کودکان در سیل می تواند در ادامه این مسیر راهگشا باشد.

کلیدواژه ها:

کودکان ، سیل ، خدمات سلامت ، مدیریت بلایا