مطالعه تخریب لرزه ای یک حجره خشتی در ارگ بم و ارائه طرح مرمت آن

پس از تخریب گسترده ارگ تاریخی بم در زلزله ۵ دی ۱۳۸۲ ،مرمت ارگ براساس یک برنامه عملیاتی ده ساله آغاز شد. باتوجه به عدم وجودتجربیات ودانش کافی درباره مرمت و مقاوم سازی سازه های خشتی تاریخی در ایران و به - دلیل ضرورت ارتقای دانش و کسب تجربه مرمت یک ساختار خشتی، مطالعه دلایل تخریب یک حجره خشتی در بازار ارگ دراثر زلزله و ارائه طرح مرمت و مقاوم سازی آن، به عنوان پروژه ای مبنایی انجام شد. هدف اصلی این طرح مرمتی، بازگرداندن وضعیت حجره خشتی به شرایط قبل از زلزله و افزایش مقاومت آن دربرابر زلزله های آتی بود. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری ا طلاعات از گونه کتابخانه ای و - میدانی بود. پس از مطالعه مستندات موجود درباره تاریخ و معماری ارگ بم و حجره های بازار و تکنیکها و مصالح بومی به کاررفته در ساخت آن،در یک کار میدانی و کارگاهی وسیع مستندسازی، آسیب شناسی و آسیب نگاری انجام شد. برمبنای منشورهای مرمت بناهای تاریخی، طرح مقاوم سازی و مرمت پیشنهاد و با استفاده از نرم افزار ANSYS مدل سازی گردید . نتایج حاصل از مطالعات، بیانگر عملکرد ضعیف سازه موجود در زلزله های آینده و ایجاد خسارات مشابه درصورت مرمت نمودن بدون مقاو مسازی آن بود. تحلیل ها نشان داد، میتوان با قراردادن تعدادی عناصرتقوی تکننده چوبی در گوشه دیوارها و لبه بازشوها و اتصال افقی آنها به تراز سقف به روشی است با حداقل مداخله و نیزبرگشت پذیر، رفتار سازه را به مقدار زیادی بهبودبخشید و خسارات وارده بر سازه خشتی رادر زلزله های آتی ازبین برد.همچنین توسط پی بندی و در مواردی بازسازی های جزئی، تزریق دوغاب و بازسازی اتصالات ازبین رفته، می توان بنا را به وضعیت مقاوم تراز قبل از وقوع زلزله برگرداند به طوریکه،درآینده دربرابرزلزله مقاومت قابل قبولی را از خودنشان دهد.

کلیدواژه ها:

ارگ بم ، حجره خشتی ، رفتار لرزه ای ، مقاوم سازی ، مرمت