تاثیر متقابل عوامل فرهنگی اجتماعی و دفاع مقدس

عوامل فرهنگی و اجتماعی نقش موثری در شکل بندی های کنش رفتاری بازیگران دارند. نقش عوامل فرهنگی از این جهت اهمیت دارد که زیرساخت های رفتار جمعی شهروندان در شرایط جنگ، صلح، رقابت و همکاری های منطقه ای را منعکس می سازد. نقش یابی جامعه ایرانی در دوران دفاع مقدس، بدون توجه به شاخص ها و نشانه های مربوط به فرهنگ ایرانی، اندیشه سیاسی ایرانشهری و بنیان های ایدئولوژی شیعه امکان پذیر نمی باشد. فرهنگ اجتماعی جامعه ایرانی براساس «رویکرد مقابله با تهدیدات» و «بیگانه هراسی» بخش اجتناب ناپذیر آن محسوب می شود. چگونگی مقابله با تهدیدات بازیگران پیرامونی همواره به عنوان بخشی از نشانه های بنیادین فرهنگ سیاسی و اجتماعی ایران بوده است. فرهنگ مقابله با تهدیدات در دوران جنگ تحمیلی کاربرد خود را در روند بسیج گروه های اجتماعی منعکس ساخت. ایران توانست از طریق یکپارچه سازی ساختاری و بسیج اجتماعی موقعیت خود را در روند جنگ تحمیلی ارتقاء دهد. پرسش اصلی مقاله آن است که «فرهنگ اجتماعی چه نقشی در شکل بندی رفتار عمومی جامعه ایرانی در دوران دفاع مقدس داشته است؟» فرضیه مقاله به این موضوع اشاره دارد که «فرهنگ اجتماعی ایران مبتنی بر نشانه هایی از بیگانه هراسی و مقابله با تهدیدات بوده که در دوران دفاع مقدس منجر به بسیج گروه های اجتماعی برای مقابله با تهدیدات گردیده است». متغیر وابسته پژوهش را موضوع «دفاع مقدس» شامل می شود. مولفه های مربوط به فرهنگ مقاومت، بسیج اجتماعی و بیگانه هراسی، شاخص های متغیر مستقل خواهد بود. در انجام این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده که بر شاخص های ارزشی، نگرشی، فرهنگ اجتماعی و الگوی کنش رفتاری جامعه ایران در دوران جنگ تحمیلی تاکید داشته است. در تبیین پژوهش از رهیافت «کنش اجتماعی فرهنگی» کاتزنشتاین در فرآیند بحران های راهبردی استفاده می شود.

کلیدواژه ها:

دفاع مقدس ، بسیج اجتماعی ، فرهنگ مقاومت ، بیگانه هراسی ، کنش متقابل در برابر تهدیدات