طراحی و روانسنجی «مقیاس رقابت پذیری نظام آموزش باز و از دور در ایران»

مقدمه: در دو دهه اخیر نظام آموزش رقابت پذیر، جزء لاینفک دغدغه تمام مدیران آموزشی، بوده است و سنجش آن ضروری می باشد. لذا هدف پژوهش حاضر طراحی و روانسنجی"مقیاس رقابت پذیری نظام آموزش باز و از دور در ایران" است. روش کار: روش پژوهش حاضر از نوع آمیخته می باشد. در بخش کیفی از روش دلفی، جهت طراحی "مقیاس رقابت-پذیری نظام آموزش باز و از دور در ایران" "Competitiveness Scale of Open and Distance Education System in Iran"  استفاده شد. نمونه گیری بخش کیفی بصورت هدفمند با روش گلوله برفی (تا رسیدن به اشباع) با ۱۰ از اعضای هیئت علمی دانشگاه پیام نور استان تهران انجام شد. روایی محتوا و صوری به روش کیفی با نظر ۱۰ تن (هر دو روش با ۱۰ تن به صورت جداگانه، ولی با نمونه یکسان) از اعضای هیئت علمی دانشگاه پیام نور استان تهران سنجیده شد. روایی سازه، به روش تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی (هر دو) با نمونه ای از ۲۳۰ تن (تصادفی به روش طبقه ای) از اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری تخصصی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور استان تهران سنجیده شد. پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ با نمونه فوق  اندازه گیری شد. تحلیل داده ها در بخش کیفی به روش کدگذاری و بخش کمی با استفاده از نرم افزارهای آماری اس پی اس اس نسخه ۱۹ و لیزرل نسخه ۵/۸ انجام شد. یافته ها: از بخش کیفی، عبارات "مقیاس رقابت پذیری نظام آموزش باز و از دور در ایران" بدست آمد. نتایج نشان داد که روایی محتوا و صوری مقیاس، مورد تایید است. روایی نتایج تحلیل عاملی، نشان داد که ابزار دارای ۱۰۰ عبارت با ۱۴ زیر مقیاس شامل: سطح کلان بین المللی، سطح ملی، سطح نظام آموزشی، اهداف نظام آموزشی، مدرسین دانشگاه، کارکنان و عوامل پشتیبانی، مدیریت منابع، جذب و نگهداری دانشجو، محتوا، فرایند یاددهی- یادگیری، مزیت رقابتی، ایجاد ارزش در جامعه، ایجاد ارزش برای ذینفعان، ارزش آفرینی در سطح نظام آموزشی است. پایایی به روش همبستگی درونی با محاسبه ضریب الفا کرونباخ بین ۶۷/۰ تا ۹۴/۰ حاصل گردید. نتیجه گیری: "مقیاس رقابت پذیری نظام آموزش باز و از دور در ایران" با ۱۰۰ عبارت و ۱۴ زیرمقیاس دارای روایی و پایایی مناسب می باشد. پیشنهاد می گردد از این مقیاس برای سنجش میزان رقابت پذیری در نظام آموزش باز و از دور استفاده شود.  

کلیدواژه ها:

Competitiveness ، Distance Education ، Open Education ، University ، Development Instrument. ، رقابت پذیری ، آموزش از دور ، آموزش باز ، دانشگاه ، طراحی ابزار.