انگیزه ی دینی فتوحات مسلمانان در دوره ساسانی

درباره چگونگی فتح ایران به دست اعراب مسلمان و اضمحلال امپراطوری ساسانی، نظریات متفاوتی مطرح شده است.از بین همه ی عواملی که در طی تاریخ، باعث تزلزل بنای قوم ایرانی شده است، هجوم و ورود مسلمانان عرب به این سرزمین (نیمه اول قرن هفتم میلادی)، بوده است که بزرگترین دگرگونی را با خود به همراه آورد. اینکه مسلمانان چرا و چگونه توانستند شاهنشاهی عظیم ساسانی را ساقط نمایند و در مدت تقریبا یک سده، بر سراسر ایران آن روزگار مسلط شوند، موضوعی اساسی است و بر سر انگیزه های این تهاجم نظرات متفاوتی ارائه شده است. گروهی از نویسندگان باستان گرای افراطی و اسلام ستیز معتقدند هدف اعراب از حمله به ایران چیزی جز کسب غنائم، برده و کنیز نبوده است. گروهی دیگر می گویند که بدون شک انگیزه های معنوی نیز سهم بسیار عمده ای در این رابطه داشته است و محرک اصلی اعراب در این تهاجمات همین انگیزه معنوی و دینی بوده است. این مقاله تلاش می کند با بهره گیری از منابع و آگاهی های تاریخی، در حد امکان انگیزه های دینی و فرهنگی مسلمانان، در حمله به قلمرو شاهنشاهی عظیم ساسانی را مورد بررسی قرار دهد. بر اساس نتایج بدست آمده، مسلمانان در آغاز فتوح و تهاجم به ایران علاوه بر انگیزه های اقتصادی و سیاسی دارای انگیزه فرهنگی و دینی نیز بوده اند.

کلیدواژه ها:

اعراب مسلمان ، فتوح ، ساسانیان ، جهاد